Friday, September 28, 2007

Serendipity

Sa Oktobre pa mahitabo ang dakong pista sa akong kinabuhi. Tunong pod sa Octoberfest no? Pagkataas na sa akong listahan para sa mga rason nganong angay ko nga magmaya karon Oktobre. Oi, si bai Ramses, magmaya o maghimaya (unsay sakto bai?) pod diay karong Oktobre 9. Pero lahi ning akoang angay ikalipay sa Oktobre.

Apan nagsingabot pa lang gani ang Oktobre daghan na man kaayong kalipay nga miabot inubanan sa pinong kusnot nga kinahanglang atubangon.

Unahon gyod nako pagsaysay ang pagkakaplag nako'g balik sa pinakasuod nga mujer sa akong kinabuhi panahon akong pagtungha.

Introducing, Mikay!

Salamat sa Friendster kay human ang halos tunga sa dekada nga wa miy contact, sa kataposan nadungog nako pagbalik ang iyang tingog bisan sa telepono lang kami nagkaestorya. Tua na siya karon sa kaulohan, malipayong nanimuyo uban ang iyang pamilya. Mura'g gahapon ra man tong, gibantayan ko ni Mikay sa hospital, katong ngalingaw lingaw mi sa Rose beach ug sa ilang Welhelm uban ang mga buotan namong boardmates. Dako kaayo ang akong kalipay karon. Flashback!

Bisan dili pa mi magkita sa pagkakaron apan sa hilom naglaom ko nga usa ka adlaw magkakita ra gyod mi.

Nakaplagan sab nako si Randy. Dako baya gyod ko'g utang kabubut-on ni Dong Randy kay misugot siya nga modala sa papel ni Maldo sa stageplay nga Babae Sa Bubungang Lata nga gipasundayag namo sa MIT. Maayo kaayo si Randy, nahimong gyod nga best actor ug kay ang nagdala pod sa papel nga Toying, best actress man sab, siyempre na best director intawon ko (tikalon gid bala). Sir Ruly, nganong wala man na best play ang Babae Sa Bubungang Lata? (ambisyoso pod ko oi. hehe). Hilig na gyod diay ko'g Rated R kaniadto pa, wala lang nako namatngoni. Rated R baya ning Babae Sa Bubungang Lata, gihimuan man gani to'g salida sa pag-uso sa hubo-hubo sa kasaysayan sa pelikulang Filipino. Ang research paper pod nako sa college bahin man sab sa mga sexually explicit films.

Bag-ohay pa lang sab nasaag pod sa akong Friendster profile si Maymay, kanhi classmate sa Mahayag Central School ug sa SMGC. Sobra na napulo ka tuig nga wala mi nagkita. Karon, maka chat na intawon mi.

Labaw sa tanan sa Frienster pod nako nahimalag ang babayeng unang nakapapitik sa akong kasing kasing. Nagpabilin pa gihapon siyang dalaga. Hala ulitawo pa man ko. Hehe.

Gawas sa akong pamilya, wala na koy lain nga ikapasigarbo pa ning kalibutana kundili ang mga suod ug tinood ko nga mga higala. Gani dinhi sa kalibutan sa mga bloggers nahimalag man sab nako ang mga blogger nga akong giisip nga tinuod nga higala bisan pa man wala pa nako sila nakita sa personal, sama ni bai Ramses, Donya Eutikya, Darlene, Online Editor, Boredmate. Higala na man nako si bai Nep, taym pa, nagkita na ba ta bai? Hehehe.. Nangopya man gani ko
nimo sauna sa? Asa na man imong sibot? Si weng ang winner sa mga bag-o nakong kaplag nga amiga siyempre pa ang akong anghel**.

Nahinuktukan nako ba, kung ang akong kinabuhi usa ka sugilanon mura lagi ug naa na ko sa denouement. Sa dagan sa estorya mura'g happy ending man pero dili kaha tragic ang ending? Climax na gyod sa Oktobre!

Ambot lang!

I'll be home

Miyembro na sa senior citizen ang akong Nanay ug Tatay. Niadtong miaging semana mibisita sa Sugbo ang pinalangga kong inahan ug iyang gipakita ang iyang senior citizen ID card. Samtang nagsud-ong ko sa iyang hulagway sa maong identification card, mura'g gikumot ang akong kasing-kasing. Mura ba'g naluoy ko nga naghunahuna nga tiguwang na intawon ang akong mga ginikanan.

Mura'g kanhiay pa man to, gagmay pa mi nga managsuon, malipayong nagdula, nagsinungogay, nagkinataw-anay, nagtinabangay sa mga gimbuhaton sa balay - matag usa may assigned tasks. Mura'g kanhiay pa lang batan-on pa nga tan-awon ang akong Nanay ug Tatay. Karon maklaro na ang mga badlis sa paglabay sa kapanahunan. Ang kanhing itom nga buhok nasagulan na ug mga lugas sa puting hibla. Senior citizen na gyod sila.

Dili na susama kaniadto nga maglanoglanog ang among tingog samtang magdula, ang among balay karon didto sa Mahayag, mingaw na. Apan dili nako masulti nga wala ang kalipay kay nasayod ko nga bisan sa kalisod ug kapit-os sa kinabuhi anaa ang kalipay sa among ginikanan - kami nga ilang mga anak nga bisan layo na ug duna nay kaugalingong pamilya.

Sa paghuna-huna ko niini, mura'g gituslok sa konsinsiya ang akong kasingkasing kay mura'g kanhiay pa lang mitulo ang daghan luha sa akong mga ginikanan tungod sa akong gibuhat. Unang higayon nga nakita nako ang akong Nanay ug Tatay mga mihilak sa hilabihan sa dihang milakaw na ang akong magulang nga babaye kuyog sa iyang bana human sa ilang kasal. Una nakong igsoon nga gikasal. Didto sila sa kwarto, mihilak, gibati nila ang grabeng kamingaw - sama sa kamingaw sa langgam nga gibiyaan sa iyang piso. Sa ikaduhang higayon, nakita ko sila nga hilabihang pagdagayday sa luha ug hilom lang nga nagsud-ong kanako. Pagkadako sa akong sala! Karon, bisan pa ug molutaw ning keyboard ug mouse sa akong luha, dili makabugti sa kasakit nga gihatag nako nila. Mas lawom ang dulot sa sakit sa giisip nila nga buotang anak. Kay bisan sa hunahuna wala sila magtoo nga ako ang krus sa pamilya.

Tigulang na sila ug dili na angay nga pasakitan. Wala ako sa ilang kiliran aron sila amumahon bugti sa ilang pag-amuma ug grabeng sakripisyo kanako.

Nasayod ko nga napasaylo na ko nila. Apan ang konsiyensa nagpabilin sa kinauyukan s akong pagkatawo. Gani human sa akong nabuhat, anaa na ang kataha ug kaulaw nako sa akogn mga ginikanan. Dili na tingali kini mawala.

Pila na ba ka higayon nga giampo ko sa nailhan kong Diyos nga mahanaw na lang ko ning kalibutana tungod kay gibati nako nga ang akong presensiya maoy makapadako sa samad nga giantus sa pamilya. Apan gikumbinsir ko ang akong kaugalingon nga nasayop ko sa akong pagtoo ug akong gituhuan nga ang padayon kong pagpakabuhi ngahatag kanila ug kalipay.

Kung may gahom ako sa pagpahunong sa pagdagan sa panahon, buhaton ko kini.

Pila na lang ka dekada, mahimo na pod akong senior citizen. Apan pila na lang ka takna, mamahimong manamili na ko ning kalibutan, kanang tanan nag-agad lamang sa kabubut-on sa Kahitas-an.

Mura'g dili na ko makahulat nga sa ikaduang higayon mangayo ko ug pasaylo nilang duha. Dili ko makasiguro nga mahimo ko kini. Mabungat ko kaha ang mga pulong? Apan kung dili ko kini mabuhat, padayon akong pagpas-an sa bug-at kasal-anan.

Ambot lang!

Wednesday, September 26, 2007

Sinabawang bato

Nahurot na diay ang sinabawang gulay. Mao nga niay bag-ong resipe - sinabaw'ng bato. Ako lang ning gisukad sa sugilanong, "Stone Soup" nga nabasa nako sa Ozamiz City public library, pila na ka tuig ang milabay. Sa wala pa nako kini gisulat akong gisulayan ug pangita ang "Stone Soup" sa "cyberlibrary", naa gyod diay pero may gamay lang nga kalainan.

Mao kini ang sugilanon sa resipe nga sinabawang bato:

Human ang giyera, nasinati sa mga katawhan ang dakong gutom ug kalisod. Mao nga sa dihang natiktikan sa taga balangay nga dunay nagsingabot nga duha ka gutom nga sundalo, gidali nila pagtago ang tanan nilang pagkaon ug tubig. Kini man go'ng mga sundalo nga nabayaan sa kauban human sa giyera, mangtas kaayo sa pagkaon. Walay mitirmitir ba.

Pag-abot sa duha ka sundalo, nanuktok dayon sila sa usa ka payag.

"Maayong hapon, manang..", matod pa nila.

"Maayong hapon sab, unsa may ato?" matod pa sa tiguwang nga miabli sa pultahan.

"Mga sundalo lagi kami nga nakigbatok sa mga buot musakop sa atong nasod apan sa dihang natapos na ang giyera, nabiyaan mi among mga kauban. Mao nga mohangyo unya mi nimo nga tugutan kami nga matulog sa imong panimalay aron makapahuway ug bisan matagaan lang mi nimo ug gamay lang nga pagkaon kay pila na intawon ka adlaw nga wala masudli ang among tiyan."

Mitubag ang tiguwang. "Sir, pasensiya na gyod, gamay kaayo ning akong payag, dili ko makapadayon ninyo. Usa pa, wala koy pagkaon nga ikadalit ninyo. Tiguwang na ko, way pangita."

"Bisan tubig lang unta mader."

"Na, wala gyod bisan usa ka tulo nga tubig."

Ug milakaw ang naminghoy nga sundalo. Namasin sila sa laing balay apan susama lang sa gisulti sa tiguwang ang gitubag kanila.

Sa dihang hapit na mingi-ob ang palibot misulti ang usa sa duha ka sundalo. "Kung tinood nga wala pagkaon dinhing dapita, tudlu-an ko hinoon kamo ug unsaon pagluto ug sabaw gamit ang gaymay'ng bato."

Namunit ug gagmay'ng bato ang sundalo ug gibutang niya kini sa kawa nga gipahulam kaniya sa mga kuryuso nga mga tawo nga nagtan-aw. Sa dihang mibukal na ang giluto, mibida na sab ang sundalo. Nagpanilap samtang miiningon, "mas mabati nato ang kalami niining sinabawang bato kung aduna unta kitay bisan gamay lamang nga karne, apan kay wala man, lami gihapon kini"

Ang tigmatansa (butcher) sa balangay nakadungog ug kay lagi kay gusto siyang makatilaw sa sinabawang bato iyang gikuha ang tinagu-ang karne ug gihatag sa sundalo. Gilunod sab kini dayon sa sundalo sa pinabukalang bato. Samtang giukay kini sa sundalo, subli siyang nagpanilap samtang nagsimhot sa kahumot sa iyang giluto. Nagpanilap sab ang mga naa sa palibot.

"Kung naa lang unta kitay carrots, cabbage, ug mga lamas, kini nga potahe angay na para sa mga hari. Apan kay wala man, ok lang."

Sa pagkadungog sa mga tawo, naglumba sila'g kuha sa mga tinagu-ang utanon ug lamas ug ilang gihatag sa sundalo. Mas lami ug humot na ang giukay nga potahe sa sundalo. Ug sa dihang naluto na kini misulti pag-usab ang sundalo. "Mas lami ang sabawa kung aduna lang unta kitay pan, apan kay wala man, ok lang."

Naikag pag-ayo ang mga tawo nga makatilaw sa sinabawang bato mao nga naglumba na sab sila ug kuha sa gitagu-ang pan. Ug mura'g nagpiyesta ang tanan sa kadaghan sa pagkaon nga napagawas samtang gipaningot sila'g higop sa sabaw sa bato.

Sa kadaghan nga potahe nga giluto sa mga naa sa pangagamhanan, mura'g ang sinabawang bato ang ilang paboritong potahe. Sa sinabawang bato ni Joey De Venecia, ni Vidal Doble, ni Erap ug Chavit, ni Trillanes ug uban pa, daghan kaayo ang nagpaambit sa ilang tinaguang lata ug baho nga karne ug utanon. Mao bitaw nga imbis panington ta ug higop sa sabaw, gipaningot na man hinoon ta sa kasakit sa tiyan.

Miingon diay to si Noy Juan nga naa sige lang kuno ug hikay sa senado. Lahi-lahing potahe lang kuno ang giluto. Kinsa daw ang gustong matabang ug ukay sa mga gipangluto. Text lang nako. Hehehe.. Basta ayaw lang ninyo kinamuta kay musamot ang kapan-os.

Balikan ta ang sugilanon. Sa kalipay sa mga taga-balangay, magmaya sila, naglipay, nagsayaw, nanganta. Ilang gipakatulog ang duha ka sundalo sa pinanindot nga lawak, gihatagan ug pinakanindot ug bag-o nga habol samtang nagpuli-puli sila sa pagpaypay aron mahinanok gyod ang tulog sa duha ka sundalo.

Mura'g si Erap, kaniadto, gisalikway, gisaway, gisipa sa iyang nahimutangan. Karon mura na'g bayani ni Noy Juan. Di na lang ko moapil ug ukay.

Ambot lang!

Tuesday, September 25, 2007

Sex Sense and list of six

Gipasa ni gikan bai Ramses kaganinang buntag, karon pa intawon nako nasawo kay layo baya ang Makati. Niay gamayng papel nga pasulatan kuno ni sa unom ka mga kahibulungang butang sa akong kaugalingon. Enumerate and discuss. 5 points per item. Hala, quiz diay ni? Gikan man diay ni sa payag ni donya eutikya, ang banggiitang binuhat sa Iligan bantog ra. Taym pa magkuha sa ko'g lapis aw, bolpen lang. Aw, pwede mechanical pencil lang? Ako mang isulat sa tracing paper, isulod nya nako sa Rotring tracing tube para sayon ra unya pag-itsa sa uban ingkahuman. Hehehe..

Nia na, ipagawas na nako:

one: Nahibulong gyod ko nganong nakuyapan ko sa dihang gibangga (nabangga) nako ang motor sa crossing sa Mahayag. Gamay ra man unta ang samad (upat ra ka tahi) pero sa dihang gitapuk-an na ko sa mga tawo ug naay misinggit nga hala kadaghan sa dugo, kalit lang napalong akong panan-aw. Sige, ako na lang ibutyag, dili ko mahadlok sa global warming pero mahadlok ko sa dugo nga motulo gikan sa akong lawas. Ngilngig kaayong tan-awon ang pula nga likido nga init-init pa nga modagayday ug maglatay-latay sa akong panit. Pero atong gamay pa ko, atsa baya tong gituli ni Rohel nako, daghang dugo pero wa man ko nakuyapi. Karon hinoon, mahadlok na man ko'g dugo. Noy Teban, tambagi ko!!!

two: Ngano kahang dili na ko mahadlok ug patay nga tawo. Bisan pa ug magbudlat ang mata sa patay, dili ko mahadlok. Bisan gani ug mogawas ang dila, dili ko mahadlok matan-aw. Ganahan man gud unta ko nga motrabaho sa Fisher and Son's Funeral. Kinsay na in-love sa Six Feet Under diri?

three: Nganong niwang ko? Nahibulong gyod ko ngano samtang ang uban jumbo. Naay miingon nga tungod daw kay gamay ra ko'g kaon. Pero daghan man akong kaonon, kaon man gani ko'g bingka (a lot of it), ensomada ug uban pa. Peo niwang gihapon. Gaba daw ni. Dili pod tingali oi. Naa miingon nga sa body metabolism daw. Unya naay milakbit nga genetic factor daw. Bai Ramses, makamao ka mo-modify sa genetic code? Hehehe.. akong ipa-modify akong source code. Ambot lang!

four: Nahibulong pod ko nganong maghigwaos ko kung dili nako mapagawas ang akong gibati. Kaniadto simple ra baya kaayo ang akong medium sa pagpagawas sa akong gibati, karon, makagasto na gyod ko kay dili man makontento.

five: Mahibolong pod ko nganong huyang kaayo ko sa mga tentasyon. Dali ra ko matintal. Mao nga sa dili pa ko tintalon, molikay na lang ko sa tentasyon. Daghan man nga mga tentasyon ang akong gilikayan apan ang akong gipanlimbasogan mao ang matintal ko sa gwapa ug brayt nga maestra.

six: Unsa pa man? Wala na man koy mahunahunaan. Ang ang ku-an pod diay nako, ang kining ku-an ba. Hehe.. Sa iningles pa, I'm proud to say that. Basta nahibulong ko kay midako man. Matod pa ni ku-an, the bigger, the better. Ku-an ang akong masulti, better late than never.

Ambot lang!

P.S. Ako ning ipasa kang Nep, Lory, Cantilangnon ug kang bai Tibor (Namisita ka bai?) ug sa tanan nga mopunit.

Sleepy Hollow

Katulgon pa kaayo ko. Nindot pa gyod kaayo ipiyong. Ambot ngano, nakulangan man gyod ko sa akong katulog. Unsaon hangtod sa akong pagkatulog gihunahuna man gihapon nako ang unod sa akong gibasa kagabii.

Kasagaran bation ko ug duka kung makulangan ko sa kape. Sa akong gimbuhaton, likayan gyod nako nga magdukduka kay lisod na kung masayop ko sa grammar, sa spelling, basin ang comma mahimong period ug ang labing sakit kung masayop ang data. Kinahanglan nga alerto gyod kanunay, ug dapat inspirado matag adlaw. Inspired ba ko karon? Taym pa ha ako sang i-check. Aw, inspired oi, nganong di man?

Nakahinumdom na hinoon ko niadtong nagtungha pa ko sa high school. Matag Miyerkules ug unang Biyernes sa bulan naay misa ug pasimbahon gyod ming tanan. Ambot ba matag simba nako katulgon man gyod ko. Makapiyong gyod ang akong mga mata. Human ug simba mawala man sab ang akong duka.

Si Fr. Cardinal Pintac ang Director niadto sa among tulunghaan ug siya sab ang magmisa. Inig sugod na niya niya'g wali magsugod na sab ug piyok piyok ang akong mga mata, dili lang ako, halos kaming tanan. Ug kung mabantayan na gani ni Fr. Pintac nga daghan na ang magduka, kaliton niya ug dako ang iyang tingog. Makaigpot intawon mi sa kakuyaw. Dili pod hinoon magkatawa (bisan nahimoot) kay naa baya silang ma'am, hadlok intawon mamaynusan ang grado. Wa gyod hunahunaa nga mas gamhanan pa ang Ginoo nga nagtan-aw.

Kung mag-rosaryo na gani mi sa balay, mura gyod ug ikamatay nako ang akong duka. Sige lang intawon ug pasidaan si Nanay pagkahuman sa pangadye kay si Tatay na man lang intawon ang makasabat sa Maghimaya ka Maria. Pero pagkahuman sa rosaryo, mawala na man ang akong duka kay makatan-aw pa man ko ug tv (black and white intawon tong tibiha, baterya sa truck ang gigamit kay wa pay koryente sa amoa niadto). Bisan sa akong pag-ampo sa dili pa matulog makalimot ko usahay kung unsa na to akong naampo kay nakapiyong naman. Makuratan na lang ko nga wala diay matiwas akong pag-ampo. Mao man tingali nga niwang ko kay basin gaba na ni? Hehehe. Just kidding!

Aw, sa gobyerno gani daghan man pod ang nahikatulog. Sa serbisyo publiko daghan man ang nagduka. Ako na lang kahang singgitan akong kaugalingon, Hoy gising!

Taym pa, nganong sleepy hollow man nang title? Dili man related. Unsa ko, si Ichabod Crane? Pero ang nahisulat, nahisulat na ug dili na angay usbon, matod pa ni Pilato, si Pilato ba tong nag-ingon o si Herodes? Dili pod tingali si Hudas kay naghikog baya to. Aw, dili ko mohisgot ana nila oi, samot nga out of topic. Nawala na hinoon ang akong katulgon.

Ambot lang!

Monday, September 24, 2007

Pagminyo na!

"Pagminyo na bai!" Mao ni ang kanunay nakong madungog gikan kang Danny, ang akong suod nga higala. Ambot nganong apurado man kaayo siya nga maminyo ko. Karon nga napakyas na sab ko sa akong gugma, wala una mi naghisgot ug kaminyoon.

Gipaambit sab ni sir Johnny nako ang iyang kasinatian sa kaminyoon. Matod pa niya, ang iyang kaminyoon sa babaye nga iyang gihigugma maoy nakapabag-o kaniya. Gani sukad nga siya naminyo, gitalikdan na man gyod niya ang tanan niyang bisyo. Iyang kadtong gisulti aron makuhaan nako ug basehan kay possible kuno nga mabuotan na unya ko kung magminyo na. Nakadayeg ko sa iyang punto apan bisan wala pa ko naminyo, naundangan baya nako ang uban nakong bisyo. Kay para nako dili man ang babaye ang makapausab sa lalake. Ang lalake mismo nga buot mag-usab maoy nakapa-usab sa iyang kaugalingon.

Laing suod nakong higala si Junjun, nakauyon gyod sa iyang kamiyoon. Kaniadto, mao mao ra mi ug lawas, apan paglabay sa pila ka bulan, midako man iyang lawas. Niadtong Abril, pag-uli nako sa Mindanao, extra large na iyang t-shirt samtang nagpabilin nga medium ang akong gisul-ob. Matod pa niya, basta manabok pod kuno ko kung maminyo na kay naa nay asawa nga mag-atiman.

Magminyo kaha ko no. Wala lang curious lang.

Tsk. Pero dili ingon niana ang akong panlantaw. Magminyo ko pag-abot sa saktong panahon. Magminyo ba ko tungod kay dako na ko ug edad? Dili ko kombinsido sa maong rason. Magminyo ko aron mabuotan ug aron motambok? Dili nako madawat ang maong panghunahuna.

Minyo man ko karon o dili, dili kana importante kay ang mas importante mao nga malipayon ko karon. Just for today.

Ang babaye dili psychologist nga makapa-usab sa behavior sa lalake; labaw nga dili sila nutritionist nga makapahimsog sa lalake; apan ang mga babaye (opinyon ra ni nako) mga physicist, "they can convert potential energy to kinetic energy"; oi, ang mga lalake physicist sab, they know when to apply Newton's third law of motion. PHYSICS RULES!

Ambot lang!

Friday, September 21, 2007

Never again!

September 21, 2007. Sayo nga migitib ang kahayag sa adlaw. Sa kadaghan, usa lang kini ka ordinaryong adlaw. Just another busy day! Thanks god, it's Friday! Pero adunay daghan nga naghandum sa pait nga kasinatian, 35 na ka tuig ang nakalabay.

Si Bro. Karl Gaspar, CSsR, makahinumdom gyod karong adlawa. Usa lamang siya sa liboan ka mga Filipino nga biktima sa pagpangyatak sa tawhanong katungod panahon sa Martial Law.

Flashback:
September 21, 1972. Gipirmahan ni kanhi pangulong Ferdinand E. Marcos ang Proclamation No. 1081 (Proclaiming a state of martial law in the Philippines) nga opisyal nga natapos niadtong January 17, 1981 (Proclamation 2045). Ang Proclamation No. 1081 nagtumong kuno lang sa kinatibuk-ang kahusay ug kalinaw sa Republika sa Pilipinas ug aron masumpo ang paglipang sa mga "lawless" elements kuno.

Usa kato ka ngi-ob nga bahin sa atong kasaysayan. Nasinati kaniadto ang grabe nga pagpangyatak sa tawhanong katungod, torture, ug ang pagpatay. Sa panahon sa martial law, giwala ang katungod sa katawhan nga makahibalo ug ang katungod nga mosulti sa kamatuoran.

35 years after:
Para nimo, unsa ang kalambuan nga atong nasinati karon? Ana pa ba ang pagpanlupig? Anaa pa ba ang pagpangyatak sa tawhanong katungod? Anaa tingali apan dili ingon ka-grabe. Ang importante, magkahiusa kitang tanan nga mo-ingon. NEVER AGAIN!

Ambot lang!

Condemned!

September 21, 2007. Karong adlawa sab gusto nakong ipaabot ang akong pagkondenar sa gihimong pagpasaka ug kasong libel ni Cebu Governor Gwendolyn Garcia ngadto kang Leo Lastimosa, broadcaster ug columnist.

Dili nako tandugon ang merit of the case (kay mao man ang angay). Dako akong respeto kang Gov. Garcia. Apan akong gitan-aw nga nga ang maong pagpasaka ug sumbong nga libelo usa ka pagpanghasi ug panghulga sa media practitioners nga nagtamod lamang sa iyang responsibilidad ngadto sa katawhan. Akong gitan-aw nga kini usa ka senyales ngadto sa mga media practioners sa Sugbo nga mag-amping gayod sa ilang mga reports aron dili masilo ang mga naa sa mga pangatongdanan. Apan buot nakong ipahumumdom ang katungod sa katawhan nga makahibalo sa kamatuoran labi na ang may kalabutan sa proyekto nga gihimo gamit ang buhis sa katawhan.

September 21, 2007. I assert my freedom to express!

Ambot lang!

Thursday, September 20, 2007

Sukdanan sa gugma

Do you love me because I am beautiful, or am I beautiful because you love me? (Cinderella)

Matod pa sa uban, ang gugma lisod tugkaron tungod sa kalawon niini. Ang gugma kuno, lisod sabton kay kini motipas sa rason. Sa mga binugoy nga nga estorya, kapugngan pa kuno ang baha apan dili ang gugma. Tungod sa gugma kuno, walay imposible. Gani si Don Quijote nakig-away man sa windmills tungod ug alang sa iyang gugma sa usa ka babaye sa iyang imahinasyon. Si Juliet, nagpakamatay man tungod sa iyang gugma kang Romeo. Taym pa kinsa may magpakamatay para nako? Tubag! Wala gyod intawon. Hehehe.

Unsa man diay ang sukdanan sa gugma? Sa obserbasyon sa uban, ang taas dali mahigugma sa taas, ang gwapa sa gwapo, ang dato sa dato, ang uyamot ngadto sa uyamot. Apan kini nga "balaod" dili "applicable" sa tanan kay dunay ginaingon nga ang badlongon parisan ug buotan, ang adik para sa relihiyosa? Kay matod pa ni Miss G, "kinsa pa man diay ang magmahal nila (mga adik daw) kundili kita?" Pagkatam-is paminawon apan ang tam-is diay maaslom.

Kung dako kuno ang paghigugma sa usa ka lalaki ngadto sa babaye, "modako" ra kuno ang gugma sa babaye sa kadugayan. Matudlu-an ra diay ang kasingkasing.

Matag usa managlahi ang gihimong sukdanan sa gugma. Dako ang kalainan lani na ang panglantaw sa babaye ug sa lalake. Para sa kadaghan sa mga lalake, ang paghatag sa tanan nga butang makalipay sa babaye maoy usa ka "manisfestation" sa gugma. Apan para sa babaye, mas labaw pa sa mga butang nga mahimong mahatag sa lalake ang sukdanan sa pagbati. Naay naghunahuna nga ang pagsakripisyo sa lalake alang sa iyang hinigugma maoy basehan. Kung kaya kuno sa lalake nga tagaan ug kagawasan ang babaye aron mapakaslan ang ka-chat nga Amerikano, mao na kuno kana ang tinuod nga gugma.

Usahay makapamalandong ko, unsa man diay ang perpekto nga gugma? Kung anaa man, atua lang ba kini sa Utopia, ug wala sa tinuod tang kalibutan?

Duha ka mga balak bahin sa gugma ang padadyon nga nakapaikag kanako. Matag linya nga akong nasag-ulo modulot gyod sa akong kasing-kasing. Nia ang tipik sa maong mga balak. Kini nga balak ni Christopher Marlowe (1564-1593) mura ug estilo sa pagpanguyab sa akong amigo:

The Passionate Shepherd to His Love

Come live with me and be my love,
And we will all the pleasures prove,
That valleys, groves, hills and fields,
Woods or steepy mountains yields.

Ug nia ang tubag nga gisulat ni Sir Walter Raleigh (1554 - 1618)

Her Reply

If all the world and love were young,
And truth in every shepherd's tongue,
These pretty pleasures might me move
To live with thee and be thy Love.

Nia ang mga tam-is nga saad:

And I will make thee beds of roses,
And a thousand fragrant posies,
A cap of flowers and a kirtle
Embroidered all with leaves of myrtle;

Ug ang tubag:

Thy gowns, thy shoes, thy beds of roses,
Thy cap, thy kirtle, and thy posies,
Soon break, soon wither--soon forgotten,
In folly ripe, in reason rotten.

Ako lang gipakita ang managlahing panglantaw sa gugma sa lalake ug babaye nga gipakita sa duha ka balak nga gisulat sa managlahing magbabalak.

Ang kapakyasan sa gugma naggamot sa gihimong sukdanan sa matag usa. Tungod sa managlahing panglantaw, mapikas-pikas na hinoon ang pagbati inay mahiusa ngadto sa usa ka direksiyon - ang kalipay nga way sama.

Bisan pa man kung ingon niini ang sangputanan sa gugma, dili ko mahadlok nga mahigugma pag-usab. usa ra ang akong gikahadlokan, ang makamata ko usa ka buntag nga nakalimot na ang akong kasinkasing kung unsa ang gitawag nga gugma.

Gugma na sab!

Ambot lang!

Wednesday, September 19, 2007

Press Freedom

Sa usa ka nasod diin lagsik kaayo ang demokrasya, dako kaayo ang papel nga gihuptan sa mass media (print and broadcast). Gisaulog sa Sugbo ang 13th Press Freedom week, usa ka kasaulugan nga nagtumong aron mapalambo ang misyon ug "advocacy" sa mga nagtrabaho sa print ug broadcast media ug aron usab masabtan sa kinabag-an ang importanteng papel sa mass media.

Ikumparar sa mga nakalabay nga mga dekada, mas gawasnon na karon ang "media" sa pagpaabot sa mga katawhan sa labing las-as nga taho ug interpretasyon sa mga isyu nga may kalabutan ang katawhan. Dili gyod angay kalimtan nga karon usab nga semanaha, gidiklarar ni kanhi pangulong Marcos ang Martial Law (September 21) nga maoy "mipahilom" sa mass media. Apan matod pa ni S.P. Lopez, "for a writer, it is better to be silenced than to be silent".

Tinood na, para sa anaa sa mass media, mas maayo pa nga "pahilomon" kaysa "magpakahilom". Unsaon man ang pagpahilom? Dili pinaagi sa salapi kay dili madala ang tinood nga journalist sa salapi. Dili usab sa hulga kay dili na sila madala sa hulga. Pinaagi sa pagpasaka ug kasong libel? Dili gihapon kay lisod mapamatud-an ang libel. Pinaagi sa bala? Tingali. Pila na ba nga mga broadcaster ang gihunusan sa ilang kinabuhi? Sa nasod diin lagsik ang press freedom, daghan usab kaayong gipangpatay kung ikumparar sa ubang nasod sa Asya.

Sa libro nga "Powershift" ug "Third Wave" sa usa ka futurist nga si Alvin Toffler, iyang gibatbat nga sa ika-21 nga siglo, dili nga mas gamhanan ang bala, bulawan ug posisyon. Ang mas ganhanan mao kadtong nag-control ug naghupot sa mga impormasyon. Pananglitan niini mao ang mga politiko nga maayo kaayo mo-empake sa ilang political personality pinaagi sa gahom sa public relations. Apan mas lawom pa niini ang buot ipasabot ni Toffler.

Gawasnon ba gayod ang media practitioners sa atong nasod? Dinhi sa Sugbo, wala kahay hulga sa press freedom? Sa Ozamiz kaha? Sa Pagadian? Atol sa pagsaulog dinhi sa sugbo sa Press Freedom week, usa ka dako nga opisyal sa kapulisan ang misukmag ug mihulga sa cameraman ug reporter sa ABS-CBN-Cebu. Aduna nay aksiyon ang KBP ug ang kapulisan bahin niini. Ginagmay man kini nga panghitabo kung ikumparar sa panahon sa martial law apan dili kini angay nga ibaliwala.

Dili ikalimod nga tungod sa mass media nausab ang dagan sa atong nasod. Gani dako ang papel sa mass media sa pagpahigmata sa katawhan sa mga kahiwi-an sa mga namunu-an nga maoy nahimong mitsa sa malinawong rebolusyon.

Mura na man hinoon ko ug nagwali niini. Hehehe. Bitaw, gusto lang nako nga ipaabot ang pasalamat ug pahalipay sa mga haligi sa "mass media" dinhi sa Sugbo, Bobby Nalzaro, Leo Lastimosa, Divine Marcial, DYRF (lahi man ang apilyedo ni Divine karon), sir Wenceslao, basta ang Sun Star, Cebu Daily News, ug ang The Freeman.

Ako na nga i-apil ang banggiitang magsisibyasa Ozamiz, si Neptalie Batoleno sa radio kampana (DxDD), ug si Micheal Medina, uy, si Maymay Ochia Jungco pod diay sa radio bagting sa Pagadian. Daghan sila.

Sila ang mga bayani sa bag-ong panahon. Mga bayani nga nagtukaw aron batayan ang atong katungod nga masayud. Sila ang bayani nga walay hunong sa pagserbisyo sa katawhan.

Bayani man pod tang tanan.

Ambot lang!

Tuesday, September 18, 2007

Napulo singko

Niadtong miaging semana, gipasa kanako ni doc jun ning makalingaw nga pagsugilon sa napulo ka butang nga wala magustohi. Ug tungod lagi kay wala koy igo nga panahon niadto, karon lang nako kini masulat. Gihatagan ko ug singko minutos ang akong kaugalingon sa pagsulat niining napulo ka mga butang nga wa nako ganahi.

FOOD: Dugo, atay, tina-i, tungol, basta kanang naa sulod sa tiyan. Basta lang, pamati nako gi-transplant sa akoa ang mga gitagudtagud nga lamang-loob sa baboy, baka, ug manok. Dili gyod ko ganahan motan-aw ug dugo, labi na ug lutuon unya kaunon. Di sad ko makaon ug fishball, tempura, ug siomai nga baligya sa kadalanan.

FRUITS: Mangga, pinya, kapayas, nangka, marang, apple ug uban pa. Dili ko ganahan mokaon ana nga mga prutas kung lata na kay posible sila nga naay ulod nga gagmay.

VEGGIES: Okra. Danlog man gud. Maka-imagine ko ug lain. Pero mokaon man ko bisan danlog-danlog. Ayaw lang sa nang okra. Kung okra ang ipatanom sa Senado (kay padanlog kuno), mosupak gyod ko. Kamunggay, di sad ko ganahan sauna pero pagkahibalo nako nga dako ug ikatabang ang kamunggay, aw, kaon na lang gud.

PEOPLE: Mga drug lord, drug pusher, ug drug user! Apil pod diay ang mga politiko nga laog sa pangatungdanan. Nasilag gyod ko nila kay naluoy ko. di pod ko ganahan sa Filipino nga dauton ang iyang pagka-Filipino ug ang nasod nga Pilipinas. Dili pod ko gananahan sa edukadong tawo nga wala gani makahibalo bisan gamay na lang nga tipik sa kasaysayan sa atong nasod. Ug labaw sa tanan, ang mga tigpakaaron-ingon nga limpyo pero baho lang gihapon ug utot (mga lobo nga nagtakuban pagka-karnero), mga bintahoso, mapahimustalon, traydor, mga libakera ug mga babayeng walay kasing-kasing. Pero asa man nako sila makahinagbo nga tanan ko nga mga kaila ug higala mga buotan man sama ni...aw dili na lang nako isulti kay daghan sila.

EVENT/SITUATION/INCIDENT: Kanang magpaabot ko ug dugay labi na kung "late" ang kasabot. Mapasaylo ra nako kung naay kalipay human sa akong pagpaabot. Kanang tintalon ko kay dali ra kong matintal. Kanang manamilit na ako. Ang labi ko nga gikasilagan mao ang pagpangyatak sa tawhanong katungod, pagbiay-biay, pagpanlupig ug ang pagpatay sa tawong way ikasukol.

TV SHOWS/MOVIES: The Buzz! kay walay sense para nako. Ako ning klarohon ha, para lang nako, mahimong may "sense" na para sa uban.

MUSIC: Wala man koy matubag ani.

HOUSEHOLD CHORES: Manhugas ug plato ug baso. Dili ko ganahan nga makabuak ug plato ug baso. Kapoyan pod kaayo ko. Mura mahurot ang tanan nakong enerhiya, unya dugay pod kaayo ko mahuman. Basta "dragging" kaayo ning manghugas.

THINGS AROUND THE WORLD: Ang terrorismo ug racial discrimination.

THINGS ABOUT MYSELF: ang akong pagka-badlongon. Ang akong pagkakuan. Gimahayan gyod nako ug gisaad na nako sa akong kaugalingon nga karon adlawa lang, magbinuotan na ko.

Oi, milapas man ug tulo ka minuto. Sige lang. Hangtod sa sunod higayon. Ug i-itsa nako ni kang weng ug ma'am tikya kay gusto pod ko masayod. hehehe.

Ambot lang!

Thursday, September 13, 2007

Englisera

Kagahapon samtang seryoso ko sa akong gimbuhaton, nakugang ko sa dihang dunay ni-buzz sa akong yahoo messenger. Dinhi nako napamatud-an pag-usab nga lisod gyod diay sabton ang English. Ako lang giusab ang YM ID. Mao ni ang among conversation.

julie ann: Hi! gd pm how are u now (alas diyes pa baya sa buntag)
jg: good morning.. im fine here..
jg: how about you?
jg: what keeps you busy there? (ako ning tubayan)
julie ann: I'ok where you now can I have no appointment, u? (wa ko kasabot)
julie ann: I'm here to to take the chance with my friends can I? (tabang, maglisod lagi ko aning iningles)
jg: What do you mean?
julie ann: I'm saw my friends can I friends to where you now? r u take the launch (kalisod ani oi, ma'am tikya, tabangi ko)
jg: what?
julie ann: are u a foreigner? or else in the phils. (hala, abi siguro niya taga-laing nasod ko)
jg: i'm not..
julie ann: y you can't take the launch me also you your webcam? (mura'g gusto siguro niya nga mga cam to cam mi, ambot lang, sakto ba ko?)
julie ann: oi we have not reply now can I know you? (busy baya ko)
jg: im sorry, im working on something here
julie ann: ok I will understand can I know ur work? (salamat kay mosabot ra diay)
jg: im a tech. writer
julie ann: because I'm a student where? I hope you are my inspirations? he he he ...... (aw, student pa diay, taym pa, unsay buot ipasabot?)
jg: what do you mean?
julie ann: He he he joke only friend (aw, just kidding)
julie ann: ok I'm fine.
julie ann: ok where you now in the UN? (unsay UN?)
jg: UN?
jg: what does UN mean?
julie ann: united nations wher you now? (kabalo ko anang United Nations, pero nganong nakaabot man ta diha?)
jg: i dont understand...
julie ann: you don't understand un oh my god (hala, kabogo diay nako oi)
jg: huh?

Na, undangon ta ni oi, wa tay pasingadtu-an ani. Lisod kaayo sabton ang English!

Usa lang ni sa naglarawan sa tinuod nga kahimtang sa paggamit sa pinulungang English. Ang akong ka-chat taga Bohol kuno siya ug kasamtangang nagtungha sa kolehiyo. Nangita ug taga-laing nasod nga ka-chat kay mao na baya na ang uso karon.

Ambot lang!

Dili na gyod

Ipadaplin ko una kining paghisgot ug mga butang nga may labot ang lungsod ug mga lungsuranon. Ipadaplin ko una ang paghisgot sa umaabot nga election sa baranggay.Dili sa nako hisgutan ang politika labi na ang may kalabutan kang kanhi presidente Estrada. Ug labaw sa tanan, dili una ko musulat bahin sa mga "corruption" o ang pagpangawkaw sa bahandi sa nasod.

Mopahuway una ko sa paghisgot niiana. Dili sa nako hisgutan ang kabahin sa mga "tong" nga nadawat kuno ni Erap samtang siya nangatungdanan. Never sa gyod nako nga hisgutan ang boracay mansion, ang bongga nga pinuy-anan nga gipalit gamit ang kinawkaw kuno nga salapi. Ako nang gipana sa akong hunahuna ang paggukod sa rehimeng Estrada sa Philippine Daily Inquirer. Dili na gyod nako na hisgutan nga kaniadto hapit na gituok ang mass media. Uy, kalimtan na diay nako ang mga "babaye" sa kinabuhi ni pare ko.

Aw, dili lang pod diay nako hisgutan nga sa kasamtangan administrasyon gipatay ang akong amigo nga media officer sa Kilusang Mambubukid ng Pilipinas usa na ka-tuig ang milabay. Dili sa nako isugilon nga ang akong amigo nga gipatay, isog nga nakigbatok sa reporma sa yuta sa suok nga bahin sa Mindanao ug vocal kaayo sa militarization sa maong dapit. Dili nako ibutyag kung kinsa ang gitumbok nga utok sa maong pagpatay. Dili ko maghisgot ug political killings! Ikapila gani to siya nga biktima sa political killings? Aw, dili na nako hisgutan.

Dili una nako ipadayag nga ang dakong hinungdan sa padayon nga kaguliyang sa Mindanao mao ang kapit-os. Dili nako isugyot nga edukasyon, de-kalidad nga edukasyon ang usa sa makasulbad sa suliran sa katilingban ug dili ang militarisasyon, dili ang gera. Hisgutan ba pod nako ang mga pagpayuhot sa pipila ka tawo sa DepEd, gikan sa pagpangaplay sa mga aplikante ngadto sa pag-doctor sa evaluation results? Hala, dili gyod ko maghisgot ana.

Basta dili na gyod. Dili nako i-mention dinhi ang kalabutan sa ZTE contract ug sa higanteng proyekto nga gitawag ug national broadband network.

Dili ko magpakabana sa mga vigilante nga ngilgnig kung maoy mopatay. Dili na nako hunahunaon nganong dunay mga tawo nga nagtuo nga ang hustisya naa sa ilang mga kamot ug wala sa husgado. Dili ko mangutana, kung ngano kaha?

Dili na gyod ko magpakabana. Dili na ko maghisgot ug pulitika. Dili nako hisgutan ang "red tape" sa gobyerno. Dili ra ba ko taga-Sugbo mao nga dili ko maghisgot sa minilyon nga nakawkaw atol sa pagpalit sa mga suga nga gidayandayan atol sa ASEAN Summit niadtong Enero ning tuiga. Dili ko mag-apil-apil ug hisgot sa pagkadismaya sa mga negosyante sa mayor sa Lapu-Lapu City.

Dili lang gyod ko maghisgot ana.

Dili na gyod.

Dili ug dili na sulod sa usa ka gutlo.

Ambot lang!

Ang alas ni Erap

Pildi ang manok ni bai Makloy. Inilog ra ba unta to. Pero ang sugarol bisan pildi, tingsi gihapon, pag-abog daw sa malas. Matod pa ni Makloy, "naa pay alas". Tong-its na sad!

Kagahapon namantsahan ug malas ang sugal sa kinabuhi ni kanhi presidente Joseph "Erap" Estrada. Gihukman siya nga sad-an sa sala nga panghabas (plunder). Apan lagi kay ang kinabuhi usa man ka sugal, bisan duna nay gipakanaog nga desisyon ang Sandiganbayan, buhi gihapon ang paglaom sa kampo ni Erap kay gihuptan pa sa kanhi presidente ang tulo ka alas.

Unang alas ni Erap mao ang iyang katungod nga mo-"file ug motion for reconsideration" sa Sandiganbayan. Sa maong motion tuki-on pag-usab ang kaso, duna bay "error of facts and evidence", o "duna bay error of law"? Kung mapamatud-an nga aduna, abswelto si Erap. Maluwas siya sa iyang unang alas. Taym pa, giayo ba'g saksak ang baraha?

Ikaduhang alas ni Erap mao ang iyang tawhanong katungod nga mo-apelar sa Korte Suprema. Ang Korte Suprema, naila nga may "credibility" ug patas sa ilang mga desisyon. Kung makunbinser ni Erap, pinaagi sa iyang mga ebidensiya nga WALA siya nanghabas ug dako nga salapi samtang naa pa siya sa puwesto, pwes, daog na siya sa pinakakulbahinam nga sugal sa iyang kinabuhi.

Ang kataposang alas ni Estrada mao ang mga tawo nga padayong nagsuporta kaniya. Naa ang iyang pamilya, naa ang iyang mga higala, ug naa ang masa (dili tanan sa masa). Bisan mabalhog na si Erap sa prisohan (Munti), naa ang iyang mga gaway nga padayon makigsugal aron lang mapamatud-an ang kapildihan ni Estrada naggumikan sa wala matarong nga pagsaksak sa baraha sa kapalaran. Kung sa manok pa, wala mataod ug tarong ang bulang. Aw, wala man napildi sa sugal, gidimalas lang karong panahona. Weather-weather lang yan!

Akong mensahi kang Erap, "sa sugal, walang kaibigan, walang kamag-anak, walang kumpare".

Wag nyo akong subukan!

Ambot lang!

Wednesday, September 12, 2007

CRIMINAL CASE NO. 26558 (Plunder)

"Public Office is a public trust. Public officers and employees must at all times be accountable to the people, serve them with utmost responsibility, integrity, loyalty and efficiency, act with patriotism and justice and lead modest lives.”

Gipagawas na ang hukom. Napamatud-an sa korte nga sad-an si kanhi presidente Joseph Estrada sa sala nga "plunder" (pagkawat; panghabas)!

Sayo pa niini, hugot nga gipamugos ni Estrada nga ang "pasangil" batok kaniya "politically motivated". Ug isip reaksiyon sa resulta sa survey nga gihimo sa SWS, siya miingon nga ang mga katawhan nga mismo ang mihukum nga siya walay sala.

Sa wala pa ang desisyon, daghang migawas nga mga "speculation" nga kuno hukman gyod nga guilty si Estrada kay kung dili, mamahimo unyang illegal ang pangpuli'g lingkod ni Gloria Arroyo isip presidente kaniadto. Dunay miingon nga hukman gyod nga sad-an si Estrada kay aron dili maulawan ang nasod.

Sa laing bahin, duna sab nag-ingon nga kinahanglang hukman nga walay sala si Estrada kay daghan sa mga tawo (based on survey?) nagtuo man nga inosente ang kanhi presidente. Dunay midugang nga kinahanglang hukman nga walay sala si Estrada aron maundang na ang gera sa politika sa nasod.

Ang gipagawas nga hukom sa Sandiganbayan maoy mitapos sa tanang "speculation". Sa hukom, siguradong dunay nalipay, ug naa sab ang naguol ug nasuko. Pero unsa man ang reaksiyon sa uban, ang importante, mitumaw ang hustisya.

Angay usab nga timan-an sa tanan nga ang hustisya wala nagbase sa mga opinyon sa katawhan o sa kinabag-an. Ang hustisya nagbase kini sa ebidensiya. Ug kay ang Sandiganbayan mihukom man base sa ebidensiya, maingon nato nga patas ra ang atong "justice system".

Natapos na! Natapos na sab unta ang panagbangi ug panagbingkil sa politika pinaagi sa pagdawat sa kamatuoran. Magpinasayloay na unta ang tanan aron magpatigbabaw ang kalinaw sa atong nasod.

Niay paborito nako nga panultihon bahin sa hustisya. Justice without force is powerless; force without justice is tyrannical. (Blaise Pascal)

Ambot lang!


Links:
Memorandum for the accused Pres. Estrada
Sandiganbayan

Tuesday, September 11, 2007

Alternatibong kasinatian para kang Erap

Ugma na ipagawas ang desisyon sa Sandigang Bayan sa kasong plunder nga gipasaka sa kanhi aktor ug presidente sa Pilipinas nga si Joseph "Erap" Estrada. Guilty or not guilty? Ugma na kini matubag. Kung guilty man gani, angay ba siyang tagaan gilayon ug presidential pardon o angay siya nga ibalhog sa bilibid (Muntinlupa)?

Para dili ta maglibog, niay akong sugyot isip alternatibong kasinatian (dili ni silot) para kang Erap. Taposon ta ang pag-antos ni Erap. Ilubong na nato ang panagbangi ug panagbingkil sa pulitika.

Unang lakang sa alternatibong kasinatian para kang Erap mao ang pagpadala kaniya sa pinakasuok nga bahin sa Mt. Malindang (Misamis Occidental). Kinahanglan nga susihon una ug siguraduhon nga dunay pipila ka lugas nga tawo nga kasamtangan nagpuyo didto ug ang labing impotante, mao nga ang maong mga tawo wala nakaila kaniya ug bisan na lang makadungog sa iyang ngalan.

Gikan sa bag-o nga Ozamiz airport, sugaton si Erap ug balsahan nga guyoron lamang sa nating kabaw nga gikan pa sa Mahayag Carabao Breeding Station. Wala ang mahalong sakyanan, wala ang taas nga convoy sa iyang pag-abot. Simple lamang ang tanan. Wala usab ang bidyu sa GMA ug ABS-CBN.

Sa iyang panaw, responsibilidad niya nga pakan-on ug lab-as nga sagbot ang nating kabaw.

Tugotan lamang siya nga makadala ug duha ka pares nga bisti nga isulod sa netbag; walay cellphone, walay digital camera, walay iPod.

Sa lugar nga iya unyang puy-an, walay ni usa nga makaila kaniya. Walay ni usa nga motombaya o mohatag ug ispisyal nga pagtratar.

Pasagdan siya nga siya mismo ang magtukod sa iyang payag nga puy-an. Kinahanglan ang maong payag lima kapilo nga mas gamay sa pa sa pinakagamay nga kasilyas sa iyang mga mansiyon. Pasagdan nga siya mismo ang magtukod niini.

Ang katuyu-an niini mao aron masinati ni Erap ang simple nga kinabuhi nga iya lamang nasinati sa mga eksena sa pelikula ug dili sa tinuod nga kinabuhi.

Tagaan si Erap ug peso nga allowance matag adlaw. Apan kung may baligya ba sa maong lugar, kana dili nato masiguro. Hugtanong pasidan-an ang kanhi presidente nga dili niya mahimong isugal ang maong salapi. Tugutan lamang siya ug sugal sa bugno sa kaka (spider) uban ang mga bata (bawal makigsugal ug kaka kauban ang mga edaran na ug dagko na ang tiyan) apan dili kwarta ang sugal kundili ang gitawag nga "litkanay". Ang mapildi, litkan sa dalunggan.

Sulod sa igong panahon, sination kini ni Erap sa dili pa siya dalhon sa laing ang-ang sa programa (alternatibong kasinatian).

Dalhon si Erap sa Poor Claire Monastery sa lungsod sa Josefina, Zamboanga del Sur. Didto manimuyo siya kaubang ang mga mongha. Oo, manimuyo siya uban sa mga madre (mga babaye na sila). Pero sulod sa panahon nga atua didto si Erap, mata lamang ang makita sa mga madre.

Laing kondisyon mao ang padili kang Erap nga makighinabi ni bisan usa sa mga madre. Ginadili gani bisan ang 30 segundo nga pagtutok sa madre ug dakong sayop ang paghikap bisan na lang sa sidsid sa bisti sa madre. Obligado si Erap nga mosabat sa orasyon matag ala sais sa buntag, alas dose sa udto, alas tres sa hapon ug alas sais sa gabii. Obligado usab siya nga moapil sa tanang espirituhanong gimbuhaton sa monasteryo.

Sulod sa igong panahon, gilaoman nga nga maanad na si Erap nga manginabuhi nga simple lamang.

Sa "social responsibility component" sa programa alang kang Erap, magtudlo siya ug values education ug religion classes sa mga suok nga barangay sa Josefina. Didto iyang itudlo ang mga values sa mga Filipino sama sa pagkamapailobon, pagkakugihan, pagkamatinud-anon, pagrespeto sa mga kababayen-an, ug ang paglikay sa sugal.

Human sa programa, ganahan pa kaha muoli si Estada? Balikan kaha niya samok nga kalibutan sa pelikula ug politika? Basin dili na. Ug kinsa nasayod nga sa iyang mga buhat mahimo na siyang pinakabag-ong santos. St. Erap? Oi, nganong gong dili.

Halleluya!

Ambot lang!

Thursday, September 6, 2007

Just push

"Just Push", mao kini ang ulohan sa gipabasa kanamo ni Sister atol sa among gipahigayong "recollection" pila na ka tiug ang milabay. Dako kaayo to ug "impact" sa akong kinabuhi mao nga dili nako kini malimtan.

Mao kini ang sugilanon:

Adunay usa ka tawo nga gisultihan sa Diyos sa padtulod (push) sa usa ka dakong bato. Tuod man sa walay panguta o pagduda sa motibo sa Ginoo, iya kining gituman. Iyang gitulod ang dakong bato. Iya kining gitulod adlaw ug gabii. Ug padayon niya kining gitulod.

Usa ka adlaw may misangpit kaniya. "Hoy! Nag-unsa man ka diha?"

Siya mitubag, "Akong gitulod kining dakong bato, sumala sa gisulti sa Ginoo kanako."

Mikatawa ug makusog ang estranghero.

"Mao ba? Pastilan kalooy pod nimo oi. Pila na ba ka tuig nag-sige ug tulod nianang dakong bato? Mi-irog ba kana ug usa ka pulgada?"

Wala mitubag ang tawo, gibati niya ang kaulaw sa iyang kaugalingon. Dili na niya mahinumduman kung unsa na kataas sa panahon nga siya nagsige ug tulod sa dakong bato apan wala kini mi-irog bisan usa lamang ka pulgada.

Mipadayon ug bi-ay bi-ay ang estranghero kaniya.

"Bwahahaha...Pagka-ugok baya nimong tawhana ka. Bogo ka, way kartiyo. Gahago ka lang, too pod ka sa gisulti sa Ginoo oi. Wa jud diay ka ka-G (ka gets) nga gi-ulog ulogan lang ka sa Ginoo. Kataw-an lang ka niya"

Tungod sa nahitabo, mihunong ang tawo sa pagtulod sa dakong bato ug iyang gitawag ang Ginoo arong mopadayag sa iyang kasagmuyo (frustration).

"Ginoo, naunsa man sab ka oi, imo man kong gisugo pagpatulod ning dakong bato, nasayod baya gyod ka nga impossible kini nako nga ma-irog. Tan-awa gud, dugay na ko sige tulod wa gyod mi-irog. Kalain pod nimo oi. Pag-sure oi!!!"

Mitubag ang Ginoo.

"Oo, tinuod nga gisultihan ko ikaw nga itulod ang maong dakong bato. Apan giingon ko ba nga imong i-irog ang dakong bato?"

"Wa pod nuon"

"Ang akong giingon, itulod lang. Tungod sa imong pagkamatinumanon sa Akong kabubut-on, imo kining gihimo. Wala man kini nimo ma-irog, apan tan-awa ang maayong resulta niini sa imong kaugalingon. Dili ba mibaskog ug milig-on imong lawas. Dili ba nga tungod sa imong gibuhat, mas makabarog ka na karon sa imong kaugalingon? Ug karon mas lawom na ang imong pagkatawo."

Usahay, dili masabtan ang kabubut-on sa kahitas-an. Usahay dili moabot ang gipaabot, dili matuman ang gusto tang mahitabo.

Just push.....

Padayon sa pagpakabuhi nga tinarong.

Mao sab kini ang isulti ko sa akong kaugalingon kaniadto sa dihang halos katunga sa akong mga estudyante wa makasabot sa akong gitudlo. Wala ko mi-surrender, padayon ko sa pagtudlo, kay para nako, kung dili man nako mahimo ang tanan, at least, naa koy nahimo. Just teach and touch lives.

Usahay dili lang nako malikayan nga naa pod koy "complain". Usahay, makaingon ko, ngano nga samokon pa man ko nga nagbag-o na man ko. Nganong dautan man gihapon ang tan-aw sa pipila kanako? Apan wala ko sila mahayi hinoon padayon ko sa pagpaningkamot aron padayon ko ang panaw sa bag-ong kinabuhi.

Aw, hangtod karon, just push lang gihapon.

Ambot lang!

Ambot lang, wa koy labot!

Pag-open nako sa akong blog na-intriga kaayo ko sa akong nabasahan sa chatbox.

Pagkahuman nako ug basa sa mensahe, wa nako mapugngi ang akong kaulalingon nga mahimoot. Pastilan, daghan pod diay way lingaw.

Mao ni ang iyang (kay sigurado ko nga kini gikan lang sa usa ka tawo, gilahi lang ang pangalan) mensahe:

5 Sep 07, 18:32 kim gutib: pak u nmu bai kbati nmu ug website pang ugok kaau mura ka ug katok

5 Sep 07, 18:35
neil ivan dela rey: hoy mas gwpo ko sa imuha oi ang imuhang nawong murag tae sa among bowl naglutaw...pki ilisi na imung website beh kanang malingaw pd mi kay dili gud xa lingaw maka pangit kaau murag imung nawong
Hay salamat, intawoy mibasa sa akong blog. Salamat kay dunay mipagawas ug reaksiyon.

batang buotan speaks to kim gutib:
Salamat sa pagbisita bai! Wala man nako gibandera sa kalibutan nga nindot ni nga blog. Pasayloa ko kung wala ka maka-uyon apan hinumdumi nga gawasnon ka sa pagpili ug nindot nga "website", blog lagi ni. Hehehe.. Salamat pod diay sa pagpahinumdum nako nga kini nga blog pang-ugok, nga nagpasabot ako bogo nga pagkatawo. Palihog kuno ug sulti unya ang basehan sa pang-bright? Kay sa samang paagi ako nga mapalambo ug mapanindot kini. Paambit pod sa imong nahibaw-an. Ako "mura" ug "katok"? Aw, "mura" lang bitaw, dili gyod katok. Ambot lang!

batang buotan speaks to neil ivan dela rey:
neil ivan dela rey, wa man ko nag-ingon nga mas gwapo ko nimo. Kung sobra ra kamaot akong nawong, ayaw na lang tan-awa. Pero tinood baya pod, bati man ko ug nawong, labaw pa kabati sa "tae sa [inyong] bowl naglutaw". Bai, pasayloa ko pero wa na koy mahimo, wa man pod koy igong salapi para retoke sa akong bati nga nawong. Bisan ug maot akong nawong, mapasalamaton gihapon ko sa Ginoo nga piskay ko. Bai, pasayloa ko apan dili nako usbon kining akong blog. Pasayloa ko nga wa ka malingaw. Pero nasayod ba ka nga wa ko nagsulat aron malingaw ka? Nagsulat ko aron malingaw ko. Ayaw na lang pag-internet kung dili ka malingaw.

Taym pa, di ba "lingaw" imong gipangita?

Sala ko ba diay kung misugyot ang Google sa blog nga ambot na lang, bati gyod kaayo, matod pa nimo. Mao diay nga nasuko ka kay wa ka nalingaw. Hehee.. Relax lang gud.. Pangita lang ug lain.

Dinhi na lang ko kutob, kay naa pa koy laing lingaw. Ayo-ayo lang diha.

Ambot lang!


Wednesday, September 5, 2007

Ginagmay

Daghan na kaayong mga kompaniya nga mihangop sa "ginagmay" isip marketing trend. Kini aron ma-cater nila ang mga mamalitay nga dili gusto ug dinagko. Pananglit ang Coca-Cola, sauna, 8oz. ra baya nga botelya ang pinakagamay, karon naa nay Coke sakto. Pero kulang man na sa akoa ang coke sakto, coke litro, pwede na. Ang mga mantika, toyo ug suka, naa na sa sachet. Daghan na pod ang gagmay nga pakite sa sabon. Bisan gani ang paborito nako nga cheese naa nay gamay nga pakite. Naay poy gamay nga pack sa gatas, kape, etcetera.

Hinoon, dili man tanan ganahan ug gamay, ang uban dako gyod ang pilion. Mopalit gani ug saging, pilion gyod ang bus-ok ug ang dagko. "Hoy, kung mopalit, palit lang ayaw pislita kay mabun-og!" Aw, processed products man diay atong gihisgutan, sige balik ta ug hisgot sa dinagko. Sa America kuno dagko pod ang gusto sa mga tawo. (nabasahan ni nako) Ang ilang drinks gusto extra large, ang burger pod kuno, gusto nila dagko. Sa atoa, naa pod baya ganahan ug jumbo hotdog, ang uban lami-an gyod ug footlong.

Maayo baya ning dinagko kay dili kalas, makatagbaw gyod ba. Pero maayo lang na kung naay igong kuwarta. Naa baya pod nga igo-igo ra intawon ang salapi, sama nako. Mao bitaw nga kung sa litson pa ni, palit lang sa ta ug kinilo. Mahal baya ang tibuok litson.

Ma-relate baya pod ni sa tinuod nga kinabuhi. Matod pa ni Cesar B., ang kanhi editor sa Tngog (Misamis), ang mantalaan nga dali rapod kaayo nahanaw, magmantinir lang daw siya ug kinilo kay samok ang tibuok. Tinood bitaw, samok man pod ning naay asawa, kabit-kabit lang usa. Pero Cesar, laay pod baya ning sige na lang ginagmay. Hinoon puol pod ang tibuok.

Para nako, depende ra man, usahay ganahan ko mopalit ug ginagmay, usahay ganahan pod ko ug tibuok. Kining akong pagsulat-sulat ning ubos uyamot nakong blog, ginagmay ra ni. Ang akong pagsuwat-suwat ug mga unsa-unsa lang nga may kalabutan sa trabaho, pamugas gyod ni. Ang akong padula sa internetan, ginagmay ra sab, naa man pod koy dula nga dinagko. Ang akong gugma, dinagko na man unta to pero gikuniskunis man sa kasakit maong karon, ginagmay na lang usa intawon.

Ambot lang!

Tuesday, September 4, 2007

Yellow Broadcasting

Ang Yellow Journalism mao ang matang sa pagsulat o pagtaho diin ang gamay himoong dako, ang ginagmay nga hitabo himoong iskandaloso. Ang Yellow Journalism namugna niadtong 1897 tungod sa "circulation battle" sa New York World ug New York Journal (from 1895 to about 1898), duha sa dagko nga mantalaan sa America niadtong panahona. Gusto sa matag usa nga mas daghan pa ang mopalit ug kopya sa mantalaan mao nga ilang gipatik ang mga ngilngig nga estorya, gipadako ang gagmayng panghitabo. Nahimo nila kadto tungod sa kompitisyon.

Dili halayo niadto ang nahitabo karon sa duha ka higanteng TV network sa Pilipinas, ang ABS-CBN ug GMA. Ang "giyera" sa ABS-CBN ug GMA dili "circulation battle" kondili, "rating game". Matag usa naglumba kinsa ang numero uno. Matag usa, nagpasiatab nga maoy tinuod nga nag-una.

Para nako, maayo ang diwa sa kompitisyon. Apan sa dagan sa giyera sa duha ka higante nga TV network, dili nako malikayan ang madismaya.

Makalingaw man ang Eat bulaga ug ang Wowowie, apan dili ko ganahan motan-aw. Mipatik kining duha ka programa sa akong utok sa dihang gibalita nga mihilak si Willie kay nahiubos kuno sa gibuhiang pulong ni Joey. Abi nako mahuman na ang kontrobersiyal, misamot hinoon kay mibuhi na sab ug laing pulong si Joey. Miingon pa nga, kung gi-imbistigahan daw sa Senado ang "Hello Garci" nganong dili man imbistigahan ang "Hello Papi"?

Nagkatawa lang ko sa akong nadungog. Mopalit kaha sa Senado sa maong kontrobersiya? Mura'g dili.

Apan sayop ko kay sumala sa akong nabasahan, imbistigahan man kuno kini sa Senado. Sa akong huna-huna, nganong Senado man gyod, dili diay pwede DTI lang? Tinood man nga public interest ni nga isyu pero para nako dili angay nga dal-on pa ni sa Senado. Nahulog hinoon nga ang gusto sa mga Senador mao ang media coverage. Tungod kay init ni nga isyu, gipalit pod nila.

Kining Senado usahay sige na lang imbistiga. Media coverage! Pagkahuman, mawala ra sad. Maayo ra man unta na kung in aid of legislation pero in aid of ambition man (para mosikat). Ang uban diha sa Senado maayo lang mosulti bahin sa mabaw nga isyu pero kung lawom na gani nga issue, manalaw na. Hala sige, imbistiga mo. Galangan ra mo. Nganong dili man ninyo susihon ang mga pribadong kolehiyo nga walay igong pasilidad nga nag-offer ug Nursing? Tan-awa gud ang resulta sa licensure exam. Nasuko gyod ko. Naghuot na gyod akong dughan. Hehehe..

Kini nga isyu (Joey ug Willie), nagamot man gyod sa kompitisyon ug sa irresponsableng pagsibya. Kini gumikan man gyod sa intinsiyon nga daghan ang motan-aw sa ilang programa aron sab makasapi sila ug daghan. Sulayi gani pagsusi ang news content sa ilang primetime newscast, sobra sa katunga "sensationalized".

Maayo unta puy-an sa duha ka higante ang ilang giingon nga sila kapamilya o kapuso. Pasiatab ra ba kana aron maka-mugna ug mga sumusunod? Para naa kunuhay loyal nila.

Matod pa sa mga batan-on: Pag sure mo oi!

Ambot lang!

Changelog:

Monday, September 3, 2007

Way ayo

Kasagaran nakong ipangutana sa akong mga amigo mao ang, "unsay lingaw diha bai?" o "unsay ayo diha bai?"

Kaganinang buntag naka-ingon gyod ko nga way ayo ang akong duha ka adlaw nga paglaroy-laroy. Ambot ba nga migimok man ang kagaw, gusto na pod nga itukmod ko sa kasala-anan. Aguy, mura ra ba pod ug nagpatintal akong kaugalingon, napadala ba sa tama.

Niadtong Sabado, alas nuwebe pa lang amdam nako kay manuroy mi kauban sa akong manghod sa emall. Emall among giuna kay dili man ko mokuyod nila sa SM. Sale baya saSM, daghang tawo. Di ko ganahan ug daghang tawo oi, maka-igit pa lang ko. Human sa among foodtrip, mitipas na ko, sila miadto sa SM, ako sa Mambaling. Wa say ayo didto, di sad ko molaag sa ilang Naomie, naa pa lang iyang bana, mapatyan ko. Kung wala man gani, makaingon pa lang siya nga in-love pa ko niya. Hehehe.

Mibalik ko sa emall, lingkod lingod, tan-aw tan-aw, ibog ibog. Kalaay gyod oi, naa gyod koy gipangita nga di ko kasabot. Midula ko sa World of Fun, collect atong tickets, wa pod koy plano pailisan. Para dili ko motipas sa bung-aw sa tentasyon, misakay na lang ko'g jeep, adto sa Ayala, diretso sa Punta, didto ko nag-ampo sa simbahan sa Lourdes aron intawon malamdagan ko.

Gabii na ko kauli.

Pagka-Dominggo, kaon ug pan, suyop ug juice samtang nagbasa sa Sunstar ug Inquirer, cover to cover gyod, lakip mga ads. Kadaghan sa hiring oi. Nganong ingon sila daghan pa ug walay trabaho. Ming-itom intawon akong kamot. Human sa paniudto, lakaw na sad, dula. Pero wala gihapon ko sa mood. Sige lang kamatay ako character. Kamaayong ipanukmag.

Ambot ngano, mura'g naa koy gipaabot nga tawag, pero wa gyod intawo'y mitawag. Wa gyod mi-text. Pero nganong asahan man pod nako? Naay mi-text, midaog kuno akong SIM, unya milyon man daw ang premyo. Kamaayong bunalan ug tukog sa nag text.

Kaganinang buntag, laay gyod kaayo i-trabaho. Maayo na lang nawala ra kadugayan human nako mabasa ang post ni tinood nga botbot, human sa medyo hataas nga pagbinayloay namo sa mensahe ni weng, ug human sa mga bulawanong pulong (thru IM) sa akong pinakasuod nga higala nga si Danny. Apil pa diay ang makalingaw nga post ni himantayon. Hehehe..Salamat sa tanan.

Wala na migimok ang kagaw.

Ambot lang!