Wednesday, November 14, 2007

Daghan ang Tamsi

Mas dako, mas lami!

Ambot ba nganong daghan man gyod ang mopili ug dako. Kung mopalit ug saging, pilion gyod ang dako. Pisliton pa kay dili gusto nga sobra ra ka gahi ug dili sab gusto ug nabun-og na. Matod pa ni nang Bisit, "Hoy! Kung mopalit, palit lang, ayaw pislita. Ikaw karon akong pisliton."

Bisan mga bata hilig ug dagko. Kung hotdog, jumbo gyod; kung softdrinks, extra large. Kung cake (dili na bingka) dakong hiwa gyod ang puniton.

Duna koy nabantayan sa akong mga silingan. Ako sab ning nabantayan sa kadalanan, sa mga tindahan ug labi na gyod sa kan-anan. Aninawa ra gud pag-ayo, lingi sa imong wala, lingi sa imong tuo. Daghan kaayong jumbo no?

Kana bang ang lawas, dako kay sa kasagaran - bus-ok, tambok ug sobra sa timbang. Kung medyo batan-on pa, ang tawag tamsi (tambok nga seksi) matod pa sa awit sa bandang Agipo sa Sugbo.

Si Bai Danny dili hilig ug tamsi kay ang gusto niya coca-cola body (nga 1.5 litter ba). Pero wala baya gyod nay problema kung tamsi o coca-cola body ba si Inday, ang importante mao ang gugma ni Dodong.

Nagkadaghan na ba ang mga tamsi? Niadtong 2003, the 19.6% sa mga Filipino sobra ang timbang samtang 4.9% ang obese o sobra ang katambok. Mao ning naghuboy-huboy na sa katambok sa? Dako ang porsinto sa pagtaas kay niadtong 1998, 16.9% lang ang naay sobra ug timbang samtang 3.2% ang obese.

Kasagaran ra ba sa mga midagko ang lawas mga babaye. Naa sab hinoon daghang lalake nga tambok. Ug kasagaran sa mga tambok, mohimakak nga sila tambok. Kadtong naa sa "denial" stage maoy makabati ug grabeng depresyon. Mao na nauso na dayon nga "diet" kunohay. Timi-timi ug kaon kung naa si Dodong pero grabe makahabhab sa ilaha.

Kanang mokaon ko sa "eat all you can", maniplat gyod ko sa palibot, mura ko'g maulaw ba kay maihap ra man ang dili tambok. Kasagaran sa mangaon mga dagko kaayo ug lawas. Mao na tingali kini ang timailhan sa nagkauswag natong ekonomiya o nagpasabot ba kini nga nagkadaghan ang pagkaon nga mantikaon ug hilabihan katam-is.

Naay miingon nga tungod kuno kini sa pagdaghan sa mga "fastfood chains". Usa pa, mas nagkalami ang mga pagkaon. Hinoon, hilig man gyod sa mga Filipino ang kaon. Nagpamatuod niini ang piyesta.

Sumala pa sa mga pagtuon, daghan na sa mga bata karon ang sobra sa timbang tungod kay menos naa kaayo ang ilang higayon sa pisikal nga gimbuhaton. Miuso man gud ning mga dula nga maglingkod lang dili sama sauna nga magginukuray gyod. Sa mga hamtong, nagkahayahay na sab ang mga trabaho kay maglingkod ra man sa opisina dili sama kaniadto sa panahon sa mga Kastila nga ang mga Filipino pugson pagpatrabaho sa gihimong tulay ug mga karsada. Pinas-anay gyod. Karong tinuplokay na lang. Mao bitaw na naa tay giingon nga "hayahay pa sa pulis".

Sa banabana sa World Health Organization (WHO), mokapin na sa usa ka bilyon ka tawo sa tibuok kalibutan ang dunay sobra sa timbang ug dili mominus sa 300 ka milyon kanila ang obese o sobra ra kaayo ang katambok. Hala kadaghan na gyod nila.

Bug-at gyod diay ni nga hinisgutanan kay naglangkob man gud ni sa kinatibuk-ang panglawas tawo. Sumala sa WHO, ang sobrang timbang ug ang sobra nga katambok mahimong hinungdan sa lain pang balatian sama sa type 2 diabetes, cardiovascular disease, hypertension ug stroke, ug bisan gani cancer.

Mibalik na sab ang karaan na kaayong pangutana, nganong tambok sila ug nganong ako dili tambok? Bitaw, nganong misobra man pag-ayo ang ilang timbang? Matod pa sa WHO, nag-unang hinungdan ang pagkaon nga taas sa saturated fats ug asukar ug lakip na gyod ang miminus nga pisikal nga aktibidadis. Kulang sa ehersisyo ba. Oi, nahisgutan man nato ning ehersisyo, si bai Ramses ug Boredmate naa gyod masugyot nga maayong ehersisyo nga siguradong epektibo!

Na, hala sige, kaon tag maayo para dili maniwang. Dili lang ta magpalabi aron dili manambok pag-ayo. Ug labaw sa tanan, mag-ehersisyo. Pangutana lang mo sa akong mga amigo kay sila ang makaantigo.

Ambot lang!

Visit also: Third Wave
Contact me: Send Mail
Subscribe in a reader
AddThis Social Bookmark Button

*Napatik sa Panguil Bay Monitor (Ozamiz City), November 19-25, 2007 issue.

15 comments:

weng said...

nka remember nalang ko da sa caller sa Talk to Papa kai na problema siya kai wla daw siyay BF tungod kai DAMBUHALA man daw siya. Gi ingnan siya nga mag exercise ug dili nasad mo kaon ug mga fatty foods pero ni ingun man hinuon . ........ kutasan daw siya mag exercise........ di daw siya ganahan mo kaon ug mga utan ........ adobo jud daw iyaha. (that means she doesnt like to change. gi ingnan nalang siya nga beauty is deep within somebody will still love you maski ingun ana ka.

pero gi refute ni siya sa notion nga " if you can't take care of yourself how can you take good care of your partner? "

ambot lang basin manakod ka hehehehehhe

Christinehaze is SC's author said...

LOL....kalami sad ug title gud...makuratan man ta...

musta here???

JGG said...

ako diay ning ipaambit ang giingon ni bai kungseng: bay batang buotan, ...ako "tampo" ra gyod kanunay---tambok nga gwapo ba!

Maayo sab ni da kay napun-an atong vocabulary:
tamsi - tambok nga seksi (credit: Agipo)
tampo - tambok nga gwapo (credit: kungseng)

maayo! maayo! hehehe

JGG said...

weng, dili dapat magproblema ang mga tambok nga babaye kay naa baya sab ganahan ug tamsi, labi na tong mga tampo.

hazelami diay ang title no? hehehe.. lami oi.. tamsi na gud na.

Utah Mommy said...

hehehehe kanus a pa kaha ko matambok sa? perti man unta ko mudalag kaon pero wa man gyud ko nanambok. Nakasuway lang kog katambok kadtong gabuntis ko sa akong anak pero unsapod tong tambuka dala man pod tong panghupong hehehehe kay gi beri-beri. Pero pag gawas na sa akong anak minghiyos dayun kog dali

JGG said...

darlene ayaw na lang apil sa tamsi kay daghan na kaayo sila.. hehehe

Melody said...

kasadya jud nga basahon hangtod sa last line, nakakatawa ko kay dili jud mawala ang remarks nga, ambot lang! hehehe
hala hilig baya ko ug ug "eat all you can".ang nakanindot lang kay tama tama ra jud ang akoa kadak on , gusto man ko motaba gud, i'm struggling to gain weight,

JGG said...

melody: bisan bilyon bilyon ang mga tambok. bilyon man sab ang niwang. bilyon sab ang sakto ra ug lawas.. maayo ka kay naapil ka sa sakto ra.. hehehe

DA6 said...

hi, namout man ko sa imo post uy. bitaw, ako kay naa sa maayong panglawas raman ko, tapulan lang magexercise, nagadiet koron, kay dalhon man kos ako bana sa buffet which is my favorite kay eat all u can man..nya mag fastfood kay makatambok man pod..so hope lang na masexy kog balik wahaha!magpaniwang ko ba para sexy tan awon haha! deri sa US, kadaghang tambok dari uy..pangit tingnan...

JGG said...

Hi madel, at least kitang mga Asians dili kaayo dagko sama sa Amenicans.. hehehe.. swerte pa gihapon ta peo mao lagi sab, miapas na ang lawas sa ubang Asian sa lawas sa Americans..

Eutikya said...

hala ako kaha? nagbaboy na sad raba kog sugod.. kusog man gud ko mokaon ui..hehe.. wa jud na nauso sa akong ang diet-diet.. hilig sad kaayo kog eat all you can ug unlimited rice.. hahaha.. saon nalang ni.. putot pa gyud ko.. haha.. kalain

Unknown said...

uhm. ako bai, unsa ko?! hahaha..
bahala tambok basta tarong lang na tao..
..tarong nga tao sa lamisa..hahaha...bitw, nagbaha ang tambok pero nagbanaw ang mga daot!

^_^\m/

JGG said...

tikya bisan ug matambok ka kay mabawi man sa imong kaanyag.. hehehe.

bai clarence: sakto gyod ka bai mao bitaw naa pod ko version ana, nga nag-ingon, bahala niwang basta buotan.. hehehe

mas importante mao ang pagkatawo dili ang lawas sa tawo.. ahem!

Michelle said...

pastilan ning imong gi post, sige ko agik-ik diri ug katawa, maayo kay wala natingala akong bana.haha nahimuot ko sa imong storya. komedyante man diay kang dako dodong. sakto na imong gibuhat kay ang mga lagyo mingawn intawn sa atong bisaya nga pulong. maayo ning imong blog kay lunlon gyud bisaya, tagsa ra maningles. Permintiha unya ha kay managit ug akong mga higala nga bisaya sad nga naa diri. Maayo na lang, malingaw sad sila ug basa sa imong payag... aw blog diay. ahehe

JGG said...

hi michelle, salamat kay nalingaw ra ka ug basa. hehe.. bitaw kining akoa, suwat suwat lang gud, pawala sa kalaay ba. lunlun bisaya gyod akong gamiton kay gipasigarbo intawon nako (nato) ni nga pinulungan.. mabuhi ang bisdak!