Awiti ang Kinabuhi

Matag yugto sa akong kinabuhi adunay nagpahipi nga awit. Kung gihimu-an ko pa kini'g plaka, kompleto na ang akong koleksiyon. Aduna na koy plaka sa kadaugan, sa kapakyasan, sa kasakit, kayugot, kapungot, sa pangandoy, kamingaw, pangaliya, luha, pagpangga, gugma ug pagpanamilit.

Gipaminaw nako pagbalik ang kantang You've Got a Friend. Nalakip kini sa email sa usa ka suod nga binuhat nga dugay na nakong wala igkita. Pila na ba ka tuig? Tulo ... lima ... siyam. Siyam na diay ka tuig ang milabay.

How are you, do you still remember me? Matod niya sa iyang email. Kinsa bay makalimot kaniya - ang binuhat nga miabli sa usa ka pultahan sa akong kinabuhi ug nag-agak kanako paingon sa dalan sa kamatuoran, pakigbisog, ug walay katapusan nga pangandoy ug paglaom?

Wala ko nakalimot sa among katawa, sa among gipanghisgutan, sa among gipanglalisan, sa among gikalingawan, ug gisaw-an. Wala ko makalimot sa usa ka higayon nga nakita ko ang luha nga midagayday sa iyang aping.

Misugod ko pagtipa sa keyboard sa computer aron ako siyang mabalusan. Akong gisulat, I never forget you. God knows, I never. Gibati na lang nako nga wala na koy ikasumpay. Mura ba'g mi-ungot ang akong kalibutan dungan sa kusog nga kuba sa dughan. Ngano ba kini?

Gibasa ko pagbalik ang email.

When I close my eyes; when and sit alone in silence, I "see" you. And everytime I "see" you, I feel both happy and sad. I feel like a winner and loser.

Gibalik ko pagbasa ang maong linya. Dili kaha kini kinopya? Balaknon na man kaayo. Hinoon bisan ang kasingkasing nga wala makaila unsa ang balak, mobalak man kung ang pagbati nay mogimok. Naka-tingsi ko'g gamay samtang padayon nga naghuot akong dughan. Daw napanglantawn ko nga anaa siya nagpadulong kanako. Milingiw na lang ko aron mawala ang mga lina-in nga imahinasyon nga nagsungog kanako.

I saw your pics and it seems you've changed a lot.

Dako na ang kausaban. Sa pipila pa lang ka-tuig ang milabay, daghan na ang nausab. Sigurado ko nga kung tugutan man nga magkita kami pagbalik, mabag-ohan kami sa usag-usa. Mamahimong magsugod na sab kami sa pag-ila-ila. Apan malaumon ko nga adunay usa ka butang nga naghikot kanamong duha nga bisan pa sa kahiubos ug kasuko nga gibati, pabilin kaming nagkadugtong. Mao nga akong gisulat. There is only one thing that never change - the bond between us.

Akong napamalandungan, pagkataas na diay sa akong nabaktas ning panaw sa kinabuhi. Unsa kaha ang iyang reaksiyon kung mahibaw-an niya ang mga nahitabo sa akong panaw? Malooy kaha siya o sama sa uban manghupaw na lang. Unsa sab kaha ang nahitabo kaniya atol sa iyang panaw? Daghan ang mga pangutana. Daghan ang angay ipaambit.

Apan ang una nakong tubagon mao ang pangutana kung naalim na ba ang samad sa kagahapon? Naalim na ba ang kasakit tungod sa halos napulo ka-tuig nga pagpakahilom o padayon kining nagngulngol ug nagpaabot nga tambalan pinaagi sa pagpangayo ug pasaylo ug sa kinasingkasing nga pagpasaylo?

Kini ang angay nakong unahon. Apan dili ko sigurado kung mao ba kini ang hustong tikang. Dili ba kaha ko madangog pagbalik ug mobalik paglangoy sa lapukong tunaan?

Mas maayo pa tingali ihunghung ko na lang kaniya ang mensahe pinaagi sa huni ug awit.

Ambot lang!

Visit also: Third Wave
Contact me: Send Mail
Subscribe in a reader

Ang Suga sa Mandaue ug Lapu-Lapu

Matag adlaw makita nako ang gipasigabo kaniadto nga "suga" (lampposts) sa Mandaue nga gipabarog isip dayandayan atol sa gipahigayong ASEAN Summit niadtong Enero 2007. Kung tadlason nako ang dalan tabok sa tulay paingon sa Mactan, mosugat sab ang mga suga sa Lapu-Lapu.

Makahinumdom lang ko sa kanta nga "Asin ug Kahayag" nga pirmi intawon namong kantahon atol sa katilingbanong pag-ampo sa among kapilya. Matod pa sa kanta: walay magdagkot og suga aron lamang tago-an sa gantangan, ibutang gayod sa tungtunganan aron modan-ag sa tanan.

Mao bitaw nga wala gitago sa mga kadagku-an sa Mandaue ug sa Lapu-Lapu ang mga suga. Ila gyong gilinya ang mokapin sa 1,800 ka mga suga sa dalan aron ipakita sa mga bisitang presidente ug ministro gikan sa Southeast Asia. Pagkadalaygon sa maong buhat. Ti-aw mo na nga nagpabarog sila'g suga arong mahayagan ang mga tawo. Dili lang basta-basta nga mga suga, imported pa. Paytera gud, matud pa sa mga batan-on. Pagka-anindot, matod pa sa mga edaran.

Apan human ipasigarbo, gikaulaw kini sa katawhan. Human gipadan-ag sa mga suga ang ilang kahayag, may nasiplatan ang mga katawhan. Ug nakita ang kamatuoran nga ang presyo sa mga suga gipasulbong. Karon, ang ubang mga suga, wala na misiga. Naulaw intawon. O wala lang ba kaha gipasiga kay misiga na ang mga mata sa katawhan tungod sa grabe nga pagpangawkaw sa kuwarta nga gibuhis sa katilingban.

Kinsa bay suga nga dili maulaw nga ang presyo unta sa matag lamppost moabot lang sa P6,737.39 apan kung ang program of work sa Mandaue ug Lapu-Lapu ang tuho-an, matag suga mobalor ngadto sa P50,172. Sa ato pa gipilo og halos ka-napulo ang pagtaas sa presyo sa suga. Kini basi sa "report" sa Public Assistance and Corruption Prevention Office of the Ombudsman-Visayas o PACPO nga gipagawas niadtong Lunes, Abril 21, 2008.

Mao na nga wala na gyod nagpanuko ang Office of the Ombudsman ug mimando nga gyod nga pasakaan og kasong pagpangurakot ang 21 ka mga tawo nga nalambigit sa pagpalit sa mahalong suga. Kini naglakip sa kasamtanang mayor sa Lapu-Lapu nga si Arturo Radaza ug ang kanhi mayor sa Mandaue nga si Thadeo Ouano.

Hinoon wala pa man gyod kini napamatud-i sa korte apan sa gipagawas sa Office of the Ombudsman-Visayas, hinay-hinay na nga nga maklaro ang kamatuoran ug ang misteryo luyo sa mga sikat na kaayo nga suga sa Mandaue ug Lapu-Lapu.

Balikan nato ang kanta nga "Asin ug Kahayag".

Ang asin kawad-an sa iyang kaparat
wala na kini kapuslanan
ug angay lamang isalibay
ug tunob-tunoban sa mga tawo

Maingon ba nato nga ang mga suga sa Mandaue ug Lapu-Lapu sama na lang sa asin nga walay nay kaparat mao nga wala nay pulos?

Para nako dili baya kay ang mga mga suga sa Mandaue ug Lapu-Lapu mao ang kahayag sa katawhan. Tungod sa maong mga suga nakita ang kahiwi-an. Tungod sa maong mga suga nakita ang kalainan sa dulom nga pagpanikas ug pangurakot; ug ang kahayag sa kamatuoran.

Mao bitaw nga sa kantang "Asin ug Kahayag" adunay linya nga nag-ingon:

Busa ipadan-ag gayod ang inyong kahayag
atubangan sa mga tawo
aron makita ang inyong maayong buhat

Mao nga tambag nako sa mga suga sa Mandaue ug Lapu-Lapu, ayaw mo kaulaw kay dili bitaw kamo ang nangurakot. Padayon lang gud ug barog sa inyong nahimutangan, basin diay nga sa inyong pagbarog mas daghan ang "mahayagan" ug daghan ang makakita sa "kamatuoran".

Iwagan kaha nato ang Cebu International Convention Center (CICC). Dili kaha ta makakita ug "dulom" nga anino? Way siguro.

Ambot lang!

Visit also: Third Wave
Contact me: Send Mail
Subscribe in a reader

Gisakitan, Giyaga-yagaan, Gipakakaulawan, Gi-imbistigahan

Kung kataw-anan, angay natong kataw-an; kung hinabangon, angay nga tabangan. Apan unsaon kung gitakataw-an, giyaga-yagaan, ug gipakaulawan ang tawong nangayo ug tabang? Ato ra god ning imbistigahan.

Nasakitan ug gibati'g kaulaw si Janjan (dili tinuod nga pangalan), usa ka pasyente sa Vicente Sotto Memorial Medical Center (VSMMC) - Cebu City, human niya mahibaw-an nga mikatap na ang bidyu sa pag-opera kaniya. Gani nakita na man kini sa tibuok kalibutan pinaagi sa YouTube.

Ang uban ganahan nga makita sa Youtube kay sikat kuno apan, sa kaso ni Janjan, naulawan man hinoon siya.

Ingon man gud niini ang sugilanon. Si Janjan nga miangkon nga nakighilawas sa usa ka lalaki. Human niadto, midangop siya sa VSMMC tungod kay dili na makuha ang napasok nga sudlanan (spray canister) sa pahumot nga gisulod o nasulod ngadto sa iyang lubot. Dako ra ba intawon mao nga kinahanglan gyod ang tabang sa mga doktor. Kung naunsa o giunsa, wa na tay labot. Ang ato lang nga maluwas intawon si Janjan.

Ambot naunsa pod ang mga doktor ug nars nga gibidyuhan (mitugot nga bidyuhan) man ang maong operasyon bisan wala kini tuguti ni Janjan. Sa bidyu, makita ang dili moubos sa napulo ka tawo ang nagpunsisok sulod sa gitawag nga "Operating Room". Saba kaayo sila, nagsige pangatawa, lupig pay naa sa tigbakay. Kataw-anan diay ning mag-opera no? Kahimut-an diay ang kasakit sa uban? Ang nakaparat kay gipakatag ang bidyu, kung kinsa, angay gyod natong masayran.

Kinsa kaha ang nagbidyu no? Nars ba kaha? Estudyante? O doctor? Kinsa man tong mga nagpunsisok sa "Operating Room" nga saba kaayo? Doktor sab to sila? Maayong pangutan-on ba, "Doktor, doktor, nars ka?"

Way mga batasan! Asa gud intawon nila gibutang ang ilang buot nga gihimo man nila kadto? Kataw-anan diay kung naay napasok nga sudlanan sa pahumot (spray canister) sa lubot sa tawo? Kataw-anan ba kung nangayo ug tabang ang pasyente?

Nakalimot kaha ang mga doktor ug nars nga naghimo sa maong operasyon sa ilang kaakuhan ngadto sa pasyente?

Aduna nay gihimo nga pakisusi ang kadagku-an sa VSMMC. Nakisusi na sab ang Office of the Ombudsman Visayas sa among hitabo. Matod pa ni Janjan, iyang ipasaka ang maong hitabo ngadto sa Department of Health (DOH), ug sa Professional Regulations Commission.

Ang kadagku-an sa VSMMC, nangayo na ug dispensa sa pasyente nga nahimong biktima sulod mismo sa hospital.

Balaanon man ang pagpasaylo apan niining puntoha, ako moingon, angayan lang lang nga naay patagmon.

Ambot lang!

*Napatik sa Panguil Bay Monitor (Ozamiz City), July 28 - august 3, 2008 issue.

Visit also: Third Wave
Contact me: Send Mail
Subscribe in a reader

Maayo na lang ni

Bugoy gyod tong akong amigo. Matag Marso magpadungog-dungog dayon nga mohawa na sa "langub" nga iyang gitrabaho-an. Kay lagi sinaligan man kunuhay siya, patas-as dayon sa amo ang iyang suweldo.

Kahayahay ra unta'g tanan maingon ana. Naay uban ay, gamay rang bikil sipaon dayon sa trabaho. Kung mo-resign? Pugngan pay utot.

Kinsa ba gud nato ang dili gusto nga modako ang suweldo? Ang uban gani diha, gawas sa gidawat nga suweldo, mangita pa man gyod ug laing kapamorsintohan, maayo na lang ba. Part-time ba. Unsa na lang gyod kaha kadtong nagdawat ug gagmay kaayo nga suweldo?

Gibanhaw na sab ang paghisgot-hisgot sa pagpataas sa inadlaw'ng suholan sa mga ordinaryong mamumuo.Misulbong na man gud pag-ayo ang presyo sa mga nag-unang palaliton ilabi na gyod ang bugas. Mao na ang nag-unang hinungdan nga nagyangongo na sab ang mga pobre intawong mamumuo. Dinhi sa Sugbo, gipangayo sa grupong Progressive Independent Alliance of Labor Organizations (PIALO) ngadto Regional Tripartite Wages and Productivity Board (RTWPB) ang 136 pesos nga umento sa inadlaw'ng suhulan.

Bag-o ra baya nakadawat og umento ang mga ordinaryong mamumuo dinhi sa sa Sugbo. Gani niadtong Nobyembre sa nakalabay'ng tuig nakadawat man og 9 pesos nga umento. Susmayosep! Nuwebe ra? Uy, maayo na lang na kay sa wala. Gikan sa inadlaw'ng suhulan nga 241 pesos nahimo na karong 250 pesos. Asa pa ka ana?

Daghan ra ba diri sa Sugbo mga langyaw. Kanang mawadat nga 250 nga sweldo matag adlaw, kuhaan pa na sa abang sa balay, plete, palita'g tubig ug bugas, paksi-an pa'g para pang unlimited teks, ganinan pa'g para ipadala sa pamilya. Kung minyo na, kuhaan pa kana ug gatas para sa anak, ambot makapalit pa ba kaha'g dulaan. Kung ulitawo, kuhaan pa'g para inom, pang-chicks, ug laag pa sa hilit nga bahin sa Sanciangco ug Junquera. Unsa pa may nahabilin, abir?

Hinoon bisan unsa kagamay sa sweldo, mapaigo ra man ba. Naa ra gyod na kung unsaon pagdala sa kinitaan. Ang pataka la'g waldas, wa gyod kapasingadtu-an. Dinhi ra ba sa siyudad dili gyod pwede makapamaylo'g bugas. Maayo man sa baryo kay makahulam ra gyod ta'g bisa'g usa pa ka gantang.

Apan maayo na man unta kung tanang kompaniya motuman sa gilatid nga sweldo ba. Subo gyod kaayong pamalandungon nga daghan intawon ang nagdawat og ubos pa kay sa minimum. Tuay among silingan, nanindera sa Colon, 70 pesos ra daw iyang adlaw, pinakaon hinoon pero mao lagi, hilaw-lata nga kan-on ug goodbye-head nga buwad. Kapait. Lupig pa ma'y nag-usap ta'g saging nga gibunsalo.

Kasagaran baya karon contractual. Tag-lima ra ka buwan, mahuman na ang kontrata. Ang nakapait kung contractual na, wa pa sa husto ang suhulan.

Kining ako, hisgot-hisgot ra man ni ba. Wala sab ko nag-una una pero sa gipangayong 136 pesos nga umento maayo na la'g naay 36 nga mahata'g. Naglisod baya kuno ang panudlanan sa nga negosyante karon. Kung magsira ang mga negosyante tungod sa kataas sa panuweldo sa mga mamumuo, daghan ang mawad-an sa trabaho? Pag-chure mo uy! Matod pa sa mga batan-on.

Kagahapon, naglakaw mi tungod sa City Hall sa Mandaue sa dihang nakakita ko'g sinko sintimos, kanang naay buslot ba. Mihunong ko'g akong gipunit. "Punit pod uroy ana", matod pa sa akong kauban.

Igo ra ko'ng nitingsi dayo'g ingon, "Maayo na lang ni Langga".

Kinsa gud uroy motahag nato'g singko sintimos?

Ambot lang!

Visit also: Third Wave
Contact me: Send Mail
Subscribe in a reader

Tumban Makapi-ang

Matud pa, ang damgo baliktad. Kung nagdamgo ka nga naambongan na ka, bali na - milaksot hinoon ka. Kung magdamgo ka nga nakaihi sa banig, bali na - wala ka nakaihi. Kung magdamgo hinoon ka'g baha, siguradong maka-ihi ka.

Apan naay nindot nga damgo. Kana kunong magdamgo ka nga nalibang, maayo daw na nga tilimad-on kay ang ta[*] nagsimbolo kuno na sa bulawa'g salapi. Sa damgo, kung mas daghan ang migawas, ang kwarta pod kuno nimo mangawas. Kung nagdamgo ka nga nakatunob og "inundok", swerte daw na sa suwertres. Ambot lang ha, pero katohuan-dili baya ning akong gisulti. Ayaw lang mo'g tuo kay wa man sab ta nagdali.

Nakahinumdum lang ko sa usa ka tigmo kaniadto. Bukid sa Malindang, tumban makapi-ang. Ang tubag: ta[*] o hugaw sa tawo.

Nagduda baya gyod ko nga nahimo ang maong tigmo kay kani-adto man gud kasagaran walay kasilyas ang mga tawo. Mao nga kung dili na mapugngan, modagan lang sa kasaginan, pwede sab sa kasagbutan. Apan, matod pa nila, mas hayahay sa kamaisan.

Mao tingali nga daghan ang naglagot sa usa ka advertisement nga nagkanayon, sa bukid walay papel, uy! Unsaon, sumpayan man sab og, ikiskis ang hagunoy, noy!

Mao na nga kung matumban ang "tinapok", mokingking intawon ang tiil. Lalim ba gud nang makatunob ka. Mao na nga ang maong "inundok" nga matumban, makapi-ang.

Kaniadto pa hinoon to. Karon, daghan na baya ang nagtukod ug kasilyas. Naa pa man gani toy gipanghatag nga toilet bowl sa among baryo. Sa ato pa nakakita ang kagamhanan sa maong suliran.

Ang saktong paghipos sa atong hugaw importante baya sab kay aron malayo sab ta sa mga sakit pa. Gani ang dili paghugas sa mga kamot, magdala man ug sakit. Unsa na kaha kung magpasad na ang "inundok". Tugdunan baya na'g mangtas nga lagong nga gusto gyod motungtong sab sa atong ilong.

Bisan pa sa mga kausaban sa atong katilingban, matod pa sa Department of Health (DOH), dili mokubos sa upat ka milyon ka panimalay ang walay kasilyas. Sa Environmental Health Report sa DOH niadtong 2006, sa 16 milyones ka mga panimalay sa tibuok nasud, upat ka milyon niini ang walay kasilyas. Ang upat ka milyon nga panimalay, nagkatag sa mga kabaryuhan, sa kabaybayunan, sa mga dagkong dakbayan ilabi na sa Manila ug Sugbo.

Mao tingali na nga bisan sa kamaayo nga mobansay og mga doktor, nars ug uban pa, sa atong mga kolehiyo ug unibersidad, padayon gihapon nga pi-ang ang ang kinatibuk-ang estado sa panglawas sa mga Filipino. Hinoon daghan man sa atong maayong doktor ug uban pang health professionals nanglangyaw man. Mao nga nga maingon nato gamay pa gihapon ang na-serbisyuhan sa atong mga banggiitang health professionals.

Gani daghan pang mga nagsakit nga mga Filipino ang mamatay na lang nga wala gani mahiling sa doktor. Mao nga aron dili kaayo ta masakitan og aron madat-ugan ang walay pagpakabana sa mga nangatungdanan, ingnon na lang nato nga sila gipaktol o gidautan. Sa ingon niiana, lana sa Biyernes Santo ra ang idapat. Igo na kana aron mabati sa masakiton nga siya gi-atiman.

Dili man sab tingali maayo nga ingnon nato nga ang upat ka milyon ka panimalay nga walay kasilyas mga hugawan. Kay sa tinuod lang, walay tawong gusto sa hugaw nga katilingban. Ambot kung angay bang isulti nga wala nanumbaling ang kaganhanan sa maong dugay na nga suliran. Angayan kaha nga ingnon nato nga tungod kini sa kawad-on ug kakabos mao nga dili na makakalot ang uban aron didto ilubong ang hugaw nga angay hiposon?

Walay bisan usa nga mabasol. Kitang tanan adunay tulubagon niini. Ang managsilingan, adunay tulubagon niini. Ang kagamhanan, adunay tulubagon.

Sa katilingban diin ang bug-at nga hinisgutanan mao ang paglinabayay'g politikanhong hugaw, dili ikatingala nga adunay hugawn'g inundok nga gipanglabay sa karsada; mga pinutos nga nanglutaw sa itom nga estero; ug hugawn'g tinapok nga gipiyestahan sa mga iro ug sa mga nagpaka-iro.

Magdamgo na lang ta uy!

Ambot lang!

*Napatik sa Panguil Bay Monitor (Ozamiz City), April 7 - 13, 2008 issue.

Visit also: Third Wave
Contact me: Send Mail
Subscribe in a reader

Pisotin

Sa pagdagsang sa itik (bebe) didto sa among baryo, midaghan sab ang mga pamaagi aron mas mulami pa ang nilutong itik. Paborito gyod ang patotin.

Pero dili man pagkaon ang akong hisgutan. Nalakbitan lang nako ang patotin ba tungod kay duol ra man ni sa sungog sa mga bata kaniadto nga "pisotin". Usbon ko, walay kalabutan ang "itik" sa pagkapisot.

Bakasyon na sab, daghan na sab ang magpatuli. Maayo na lang dunay daghan libre nga tuli. Kini ra bang mga bag-ong natuli makabaton ug talagsaong garbo. Mura'g paminaw niya, tinuod na gyod nga lalake kay lagi natuli na.

Dili lalim ning pisot - mapuno gyod sa sungog. Sa mga binatang away kaniadto, dili gyod malikayan ang sungog nga "Pisotin! Pisotin!" Aw, kung grabe na ang binatang bikil, maglinakagay aron magsinumbagay. Hahay, kining binatang away.

Pero ayaw ka, kay dunay mga dinagko nga away - duna sab linakagay'g sundang tungod sa sungog nga "Pisotin!". Aw, maingon nato nga ang masuko tinuod. Hinoon, kung dili masuko, tinuod man sab kuno.

Sa atong kalingban, tuki-on man gyod ning pagpatuli sa mga lalaki. Nahimo na man gud nga tipik ang pagpatuli sa atong kultura. Naandan na gyod ba.

Kini man gud kunong mga wala natuli, talawan. Pero dili baya tingali. Nganong manukmag man kung sura-surahon nga pisot. Sa ato pa, isog gyod.

Kining wala 'sab kuno matuli, magluspi (magluspad) lang, unya masumpo ang tubo. Wala pa napamatud-i kung tinuod kini nga mga tabi-tabi. Pero mao gyod ni ang gituhu-an sa kasagaran.

Kining pagpatuli lakip man gyod kuno sa "ritwal" aron mamahinong "hingpit" ang pagkalalake. Sama ra gud na sa bunyag.

Kining mga wala pa matuli dili sab kuno angay pakan-o'g batikon kay gahi tuli-on. Ambot tinuod ba. Wala pa man sab hinoon ko makadungog nga dunay labaha nga naputol o gunting nga napiko tungod sa kagahi. Panit ra baya na.

Ako lang gyod tambag sa mga pulitiko, ipatuli gyod intawon inyong anak kay panahon sa kampanya matuki gyod na. Ngano, kung pisot ang anak dili sila mahimong maayong mayor o gobernador? Mas maayo pa kuno ang pulitiko nga may anak nga adik sa ginadiling druga kay sa dunay anak nga ulitawo apan pisot.

Ambot lang!

*Napatik sa Panguil Bay Monitor (Ozamiz City), April 14 - 20, 2008 issue.

Basaha sab ang: Pisot


Visit also: Third Wave
Contact me: Send Mail
Subscribe in a reader

Bidyuki

Maibog man gyod ko'g gwapa nga maayong mokanta. Hilig man gyod pod ko og kanta-kanta apan alaot lang kay wala gyodd koy igong katakos nga mokanta. Pwerti man gyod nakong yabaga.

Kini sab ubang mga yabag, mokanta gyod bisan magkalisod. Hinoon wala pa may balaod nga nagdili sa mga yabag nga magsiya-ok sa suok. Pero daghan na baya ang nalubaan tungod sa kayabag. Ang uban nakabsan gyod intawon sa ilang kinabuhi.

Kining akong mga silingan dili bati-o'g kalaay. Maghilak gyod ang adlaw kung dili makasiya-ok sa bidyukihan. Malingaw ra baya sab ko labi na'g kantahon ni Diego ang "I Want to Break Free". Pero usahay sab makabungog labi na'g yabag nga hubog ang magsiya-ok.

Kabahin na kinabuhing Pinoy ang pagkanta. Mao gyod na ang nag-unang hinungdan nga midagsang ang mga bidyukihan. Naay mga bidyukihan duol sa eskwelahan, naay duol sa kuwerpo sa kapulisan, naay bidyuki sa mga kan-anan, sa tubaan, ug bisan gani sa kadagatan.

Kini bitaw'ng mosakay ko's barko gikan sa Sugbo paingon sa Ozamiz, muhingok man gyod ko'g lili sa bidyukihan.

Pagbantay lang kay sa suok-suok nga bahin sa atong dakbayan dunay mga bidyukihan nga lungag (drug den) diay. Tripping lang sab na nila. Mao na bai Ramses, ayaw gyod pataka'g sulod sa diin-diin lang nga bidyukihan basin samtang nagkanta ka'g "Di ko kayang tanggapin", giposasan na ka.

Daghan baya gyod ang naguol sa pagmahal sa bugas. Kaniadto man gud ang ilang tulo ka diyes makapalit na man ug usa ka kilong bugas ug masukli-an pa para bidyuki. Apan karon kulang na ang tulo ka diyes. Aw, dili na lang ipalit og bugas, ibidyuki na lang. Pila na gani ka kanta ang tulo ka diyes?

Si bai Clarence hilig ang mga kanta nga "pahuot sa dughan". Paborito gyod niya ang "Maybe this time". Hinoon sa kasamtangan kahimtang kinsa man god ang dili maghuot ang dughan? Mao bitaw daghan na ang mo-request sa "Honesty" kay usaon gitagu-an man kuno ang kamatuoran. Uso sab ang kanta nga "Paano kung wala ka na" sa pagnihit ug pagmahal sa bugas.

Kung naay "pahuot sa dughan" naa sab ang paulbo sa tutunlan ug paiktin sa tiil. Mao na nga bisan nagkadusingot ang mga maglinya nga mga mamalitay og NFA rice, pag-uli, modaklit gyod og kanta'g "Totoy Bibo".

Ka-bibo no?

Ambot lang!

*Napatik sa Panguil Bay Monitor (Ozamiz City), April 28 - May 4, 2008 issue.

Visit also: Third Wave
Contact me: Send Mail
Subscribe in a reader