Matod pa sa uban, mas maayo pa'g makasilingan og ungo kaysa makasilingan og kawatan. Ang ungo man gud kuno dili mangunay'g silingan samtang ang kawatan unayon bisan kaugalingong ginikanan. Apan unsaon kung ang ungo mao ang sekretong kawatan sa katilingban?
Sa among lungsod daghan ang gidungog-dungog nga ungo. Apan dili sama sa kasagarang sugilanon diin ang ungo gihulagway isip babaye, laksot ang panagway, tiguwang, taas ug buhok, may binuhing itom nga iring ug nanginabuhing nag-inusara sa kinapusuran sa bukid; ang gidungog ug gidudahang ungo sa amoa managlahi ang esado sa kinabuhi. Adunay kabos sama nako, aduna sab adunahan sama sa akong amigo nga itago lang nato sa ngalan nga Dunyur. Adunahan man o kabos ang ungo sila managsama rang mamaak.
Sa akong linghod nga paminsar kaniadto, nakaingon ko nga tingali maong nahimong adunahan ang gidudahang ungo sa amonglungsod tungod kay tingali matag gabii, mohingok lang sila'g lupad aron manguha'g salapi sa ubang tawo human supsupon ang dugo ug usapon ang atay ug kasingkasing. Nakahunahuna gani ko nga putlon sa ungo ang tiil ug bukton sa ilang biktima aron lat-an sa dakong kawa. Kunsomo ba. Kini ra ba kunong linat-an nga "ingon nato" bugnaw. Ambo tinuod ba. Nadunggan ra man sab ni nako.
Ang kabos nga mga ungo, sumala sa akong gidudahan kaniadto mao kadtong mga ungo nga dili kaayo makalupad; kadtong dili muadto sa lungsod ba kay sa mingaw nga baryo ra man gusto'ng magtuwad-tuwad ug mangatang sa mga ulitawo'g dalaga nga namayle sa pikas purok.
Ning bag-ohay pa lang, sa pagdalikyat nako'g bisita sa among baryo, makatingsi ko samtang miagi sa balay sa among silingan nga gidudahan nga ungo kaniadto. Ang ilang balay, sementado na; ang atop gipintala'g pula.
Akong gipakgang ang paglupad sa akong hunahuna. Isip usa ka responsableng lumulupyo, dili ko angay nga nga mopasangil bisan sa hunahuna lamang. Ug usa pa, wala pay mibarog ug mipamatuod nga ang among silingan ungo. Apan daghan ang nangumpisal atubangan sa tigagay'ng ilimnon nga sila nakakita sa among silingan nga nagtuwad sa dalan. Aw bisan ako gani nakakita man ug nagtuwad, pero abot kung ungo ba to. Paminaw nako, ungo gyod to. Kinsa kahay nabiktima?
Naa pa kahay ungo karon? Magkig-textmate sab kaha sila? Manawag gamit ang unlimited call? Hello Sarsi! Mag-friendster sab kaha sila? O mogawas sa nga TV ads? Ambot lang gyod ning akong huna-huna, kusog kaayong molupad.
Nakaingon na gyod ko sa akong kaugalingon nga ang ungo sa bag-ong panahon mao ang pipila ka mga pulitiko, opisyales sa gobyerno, mga negosyante ug mga konsumante, mga ordinaryo ug "espesyal" nga mga tawo.
Naa baya toy gidungog-dungog nga dunay ungo nga nagtuwad duol sa mga suga nga gipabarog sa Lapu-Lapu ug Mandaue atol sa ASEAN summit. Pila kaha ang napaak sa ungo sa? Milyones, matod pa sa mga hunghung sa mga libakera sa isdaan ug libakero sa barberohan.
Bisan asa duna gyoy ungo, kanang karsada ug airport nga gitukod,wa kaha na paaki? Gilat-an pa man gani kuno. Gidungog baya sab nga may ungo kuno sa palasyo, duna sab kuno sa Senado'g Kongreso. Mas daghan ang magtuwad ug mamaak sa Customs ug LTO. Ambot kung tinuod ba pero mas mangtas daw ang ungo sa city hall ug capitol. Hala kahadlok! Way paak ang Mayor's Permit? Joke!
Ang babayeng akong nakaila sa barko mituwad ra ba kuno to. Ungo kaha pod siya?
Hala, nakapaak na ra ba sab ko, ungo na sab kaha ko?
Ambot lang!
*Napatik sa Panguil Bay Monitor (Ozamiz City), August 11 - 17, 2008 issue.
Visit also: Third Wave
Subscribe in a reader 
7 comments:
Maayong untag tinuod tong estorya nga dunay mga ungo nga nangapangag.
Aw,kung gahi ang paakon, mangapangag gyod. Hehehe.
ingun sila sayon ra daw sugpo-on ang mga unggo. mag-andam lang kuno ug kwentas nga ahos, asin, bagakay ug holy water. na sa ato pa bisan pila pa ka libo ning mga unggo sa atong nasud kombinsedo ko nga mo aso ra ni sila ug mahanaw. usa lang gyud ka konkreto nga ehemplo mao ang gidunngog nga ilabihang mangtasa nga unggo sa Mandaue sa una nga nangamatay aw nahanaw na d-i. Hinaut palapdan ug hinggpiton sa mga Mandauehanon ang ilang mga panaggang batok aning mga unggo-a aron dili ug dili na gyud sila makabangun. so sa mga gidunggog nga unggo pagbantay bantay nalang mo daan kai andam na ang tanang panagang aron pagpukan ninyo.
ingun sila sayon ra daw sugpo-on ang mga unggo. mag-andam lang kuno ug kwentas nga ahos, asin, bagakay ug holy water. na sa ato pa bisan pila pa ka libo ning mga unggo sa atong nasud kombinsedo ko nga mo aso ra ni sila ug mahanaw. usa lang gyud ka konkreto nga ehemplo mao ang gidunngog nga ilabihang mangtasa nga unggo sa Mandaue sa una, nga nangamatay aw nahanaw na d-i. Hinaut palapdan ug hinggpiton sa mga Mandauehanon ang ilang mga panaggang batok aning mga unggo-a aron dili ug dili na gyud sila makabangun. so sa mga gidunggog nga unggo pagbantay bantay nalang mo daan kai andam na ang tanang panagang aron pagpukan ninyo.
Weng, manawagan ko sa imong silingan nga si Bai Ramses:
Bai, naa man gyod ka sa kaulohan, ayaw baya kalimot pag-sap kanunay'g ahos, pagsulod ug ahos sa imong bulsa, ikwentas ang uban kay ang pinakamangtas ug ang ulo-ulo sa mga ungo, naa ra ba diay nagpuyo sa Manila. Basta naa dapit sa San Miguel, ang iyang alipores naa sa Quezon City. Gidungog ra ba nga dako kaayo kung maoy mupaak ang babayeng ungo nga nagpuyo sa San Miguel,Manila. Wahehehe..
Ambot lang!
oi kakuyaw ba aning dapita, nanidog akong balhibo sa dihang naka basa ko sa imong mga pulong higala. ako natukaw sa imong mga sugyot og labihan sab ang akong kalipay kay nakakita nasab kog payag nga bisaya ang medium nga gigiamit sa ilang pag padayag. mabuhi ka igsoon salamat.
ambot lng oi!!
Grbe lageh na cla na mga ungo na supsupon jud ang dugo bsag ala na. hahahaizt.
tinuod bya na xa,, dli jud ka undangan.
Post a Comment