Bala ang Hustisya'g Balaod?

_________________________________________________
..the city smells of guns and goons
-gikan sa kantang Suroysuroy, Missing Filemon

_________________________________________________

Makapanlimbaw't sa balahibo ang mga balita. Hilabihan na ka ngilngig ug linu-og ang mga paghunos sa kinabuhi sa tawo. Matod pa sa akong uyu-an, mas mahal pa ang kabaw kaysa kinabuhi sa tawo. Gani mas mahal pa kuno ang cellphone kay ang mga manlabnihay, wa nay duhaduha nga mopatay. Ang mga tulisan dili sab mahadlok mopatay. Idugang pa nato ang ma hired killers ug mga vigilante killers.

Daghan ang dili makatuo sa nadangatan ni Atty. Richard William Sison. Sa walay kukaluoy ug walay kukahadlok ang manlalaban gipusil-patay sa dalang V. Sotto ug M.J. Cuenco sa dakbayan sa Sugbo.

Gihimo ang linuog nga krimen mga alas-onse sa buntag, sa lugar diin anaay daghang tawo ug sakyanan. Pagkamaldito gyod sa kriminal kay matod pa sa mga nakakita, nag-angkas lang ang mamumuno sa motorsiklo. Sa dihang mihunong ang sakyanan ni Atty. Sison, mikanaog ang kriminal ug dayon paulan sa bala.

Dili na bag-o sa Sugbo ang pagpusil-patay; krimeng walay kasulbaran; ug labaw na nga dili bag-o nga ang mga manununo mogamit sa kalibre 45 ug mosakay sa motorsiklo. Kini pipila lamang sa mga hulagway sa misteryosong mamumuno sa Sugbo nga mas naila sa tawag nga vigilante. Lakip na tingali sa bokabularyo dinhi ang maong pulong.

Niining bag-o, adunay laing pagpatay ang nakapa-ukay sa Sugbo. Una niini ang suspetsado sa nahitabong tulis sa usa ka banko sa Carcar. Human nakapiyansa ug nakagawas sa prisohan, gi-ambush-patay.

Laing hitabo mao ang pag-ambush-patay suspetsado sa pagpangilad (budolbudol gang) . Pipila pa lang gani ka metros gikan sa prisohan (nakapiyansa maong nakagawas), gipaulan sab og bala.

Ang duha ka kaso nga akong nahisgutan giisip nga buhat na sab sa mga vigilante killers ug kini wala kaayo nakapaguol sa mga Sugbuanon. Ang mga biktima adunay kaso sa korte nga giatubang ug mga suspetsado sila sa krimen nga gisalikway sa kinabag-an. Gani adunay daghang miingon nga maayo ra sab na aron masilhigan ang mga sagbot sa katilingban. Apan angay natong hinumduman nga sila suspetsado pa lamang.

Kadaghanan sa mga gipangpatay sa mga vigilante killers mao kadtong adunay mga nahimong krimen sa katilingban - mga giisip nga sagbot sa katilingban. Igo na ba kining rason aron hunusan sila sa kinabuhi?

Mipagawas sa iyang reaksiyon ang mayor sa Sugbo, Tomas Osmeña, nga sa iyang tan-aw, mas epektibo pa ang mga vigilante kaysa pagpabanhaw sa death penalty. Pagkangilngig sa gibuhi-ang pulong sa mayor. Dili gyod unta angay isulti sa usa ka amahan sa dakbayan.

Ang nahitabo kang Atty. Sison posible nga way kalabutan ang mga vigilante tungod kay dili sama sa ubang gipangpatay sa Sugbo, siya usa ka ligdong nga tawo ug walay krimen nga nahimo.

Bisan kinsa ang gipatay, abogado man o suspetsado sa krimen, usa gihapon kini ka dako nga kasaypanan ug pagyatak sa katungod nga mabuhi ning kalibutang gubot.

Ang mga linuog nga pagpatay dinhi sa Sugbo dako kaayong hampak sa mga namunu-an. Ang mga tinugyanan sa balaod angayan gyod unta nga maghimo ug mga lakang aron sa dinali-ang kasulbaran sa mga nanghitabo aron dili masilsil sa panumduman sa mga Sugbuanon nga ang bala mao ang gitawag nga hustisya.

Kung makapanlimbaw't sa balahibo ang mga patay, mas manlimbaw't ang akong balahibo maminaw sa akong mga amigo nga moingon, mayra'g pamatyon sila (tulisan, manlugusay, mga manggamitay) sa mga vigilante. Ug dili ko makatuo nga lakip na ang mga magsisibya ug mga dagkong opisyal sa Sugbo, mura halos dapig sa mga vigilante.

Bisan ania ko sa gitawag nga siyudad, bati-on nako usahay ang dakong kabalaka ug kahadlok kay mura ba'g nagpahipi lamang ang mga mangtas og nagpaabot lamang sa mga inosenteng biktima. Ang mga mangtas nga nangbiktima, pamatyon lang sab sa laing mangtas.

Dili ba mao kini ang hulagway sa karaang lasang?

Ambot lang!

*Napatik sa Panguil Bay Monitor (Ozamiz City), May 19 - 25, 2008 issue.

Visit also: Third Wave
Subscribe in a reader